Qib belgilayman ustoz

a) o‘zbek tilida avvaldan qo‘llab kelingan o‘zbekcha, arabcha, forscha so‘zlarning o‘zaro qo‘shilishidan 
yuzaga kelgan qo‘shma terminlar. 
Bunday terminlar quyidagi ko‘rinishlarga ega: 
Ot+ot 
modelida yasalgan qo‘shma terminlar. Bu model botanika, zoologiya 
singari tabiiy fanlarda
, ularning 
terminologik tizimida mahsuldor hisoblanadi. Masalan: 
ayiqtovon, ituzum, tuyaqush (
botanika
)
kabi. Keyingi 
davrda texnikaning bir qator terminologik tizimlarida ham shu tpidagi qo‘shma terminlar miqdori ortib 
bormoqda: 
qismfazo, tagmaxraj, ustmaydon, olovbardoshlik(
fizika-matem.); 
qayin ona, katta 
buva
(qarindoshlik); 
tintuv qilish, huquqni cheklash
(yuridik) kabi. 
Sifat+ot
modelida yasalgan qo‘shma terminlar qo‘proq tabiiy fanlar terminotizimida uchraydi: 
to‘g‘ri burchak, 
qo‘shbog‘, issiqbardoshlik, sovuqbardoshlik (
fizika-matem.); 
huquqiy norma, yuridik konsultatnt
(yuridik) 
kabi. 
Son+ot 
modelida yasalgan qo‘shma terminlar matematika fanida ko‘proq qo‘llaniladi: 
uchhad, birhad, o‘nyoq, 
beshyoq, yarim doira, yarimyig‘indi, yarimfazo, yarimo‘tkazgich (
fizika-matem.) kabilar. 
Ot+fe’l
modelida yasalgan qo‘shma terminlar. Bunda ikkinchi komponentga 
–ar
sifatdosh ko‘rsatkichi 
qo‘shiladi. Masalan: 
o‘g‘itsepar, markaztopar, go‘ngsochar (
botanika
), xususiy ajrim, adolatli sudlov
(yuridik) 
kabi.
Keyingi vaqtlarda ikkinchi komponentga 
–gich (-kich, - qich, -g‘ich)
affiksi bilan ham ko‘plab 
yasalmoqda: 
havo qizdirgich, 
havo haydagich
, go‘ng sepkich, urug‘ o‘tkazgich, oqim keskich, ko‘chan tutqich, 
xamirkeskich, go‘shtqiymalagich, yashinqaytargich
kabi.