Qib belgilayman ustoz

Yasama terminlar
– tub terminlarga biror yasovchi affiksning qo‘shilishi bilan hosil bo‘lgan 
terminlar: 
mebelsozlik, duradgorlik
(yog‘ochsozlik); 
dalolatchi, jinoyatchi
(yuridik). 
Qo‘shma termin
- ikki va undan ortiq sodda terminlarning birikuvidan tuzilgan terminlar. 
Qo‘shma terminlar ham qo‘shma so‘zlar kabi o‘z qatlam so‘zlaridan, boshqa til materiallaridan hamda har 
ikkala manbaning o‘zaro qo‘shilishidan yasaladi. O‘zbek tili materiallari asosida yuzaga kelgan qo‘shma 
terminlar asosan umumiste’moldagi tayyor qo‘shma so‘zlarning ilmiy termin yoki nomen sifatida terminologik 
tizimlarga qabul qilinishi mahsulidir. Bunday ikki planda qo‘llanuvchi leksik birliklar ko‘proq xalq tili bilan 
bog‘liq holda rivojlangan terminologik sistemalarda tez-tez uchraydi. Shuningdek, o‘z tilimiz materiallaridan 
tuzilgan qo‘shma terminlar ayni ruscha terminlarni to‘liq kalkalash jarayonida ham yuzaga keladi
1
. 

---

Ma’lumki, o‘zbek xalqi qadimdan boshqa xalqlar bilan hamkorlikda, qo‘shnichilikda yashab kelgan. Shunga 
ko‘ra, tilimizda ayrim komponentlari arabcha, forscha yoki ruscha-baynalmilal bo‘lgan, hatto har ikkala qismi 
ham muayyan (o‘zbek tilidan boshqa) til materialidan yasalgan qo‘shma so‘zlar va terminlar uchraydi. Demak, 
qo‘shma terminlarning komponentlari genetik materialiga ko‘ra turlicha. Shunga ko‘ra, ya’ni qo‘shma 
terminlarni ularni tashkil etgan komponentlarining kelib chiqish materialiga ko‘ra ikki guruhga ajratish 
mumkin: 1) bir tildagi qatlamga mansub so‘z birliklaridan hosil etilgan qo‘shma terminlar; 2) turli tillarga 
mansub so‘z birliklaridan hosil etilgan qo‘shma terminlar
2
. 
1.
Komponentlari bir leksik qatlamga mansub so‘z birliklaridan hosil etilgan qo‘shma 
terminlar. 
Bunday qo‘shma terminlar ham, o‘z navbatida, ikkiga bo‘linadi: