Qarshi muhandislik iqtisodiyot

sxemasi 

---

125 
termometrlari orqali o‘lchanadi. Qarshilik termometrlarini bir meyorli oqim 
kesimini qoplaydigan to‘r shaklida tayyorlab, kesim bo‘yicha o‘rtacha haroratni 
o‘lchash mumkin. O‘lchanayotgan muhit odatda, 1...3
0
Сga qizdiriladi, shuning 
uchun, sarf o‘lchangan paytdagi iste’mol qilingan quvvat katta bo‘lmaydi. Modda 
sarfini o‘lchashda, ko‘pincha, ikkinchi guruh sarf o‘lchagichlari ishlatiladi.
23.3-rasmda ikkinchi guruh sarf o‘lchagichning prinsipial sxemasi 
tasvirlangan. Sarf o‘lchagichga ketma-ket ulangan ikkita qarshilik termometrlara 1 
va 2 o‘rnatilgan. 
Termometrlarning 
ketma-ket 
ulanishi 
ulardagi 
tokning 
tengligini 
ta’minlaydi. Bu hol termometrlarni qizitgich 3 dan avvalgi va undan keyingi 
haroratlar farqi bo‘yicha darajalashga imkon beradi. Qarshilik termometrlarining 
ikki tirsagi R
1
va R
2
doimiy qarshilikdan iborat bo‘lgan ko‘prik tirsaklariga ulanadi. 
Kalorimetrik sarf o‘lchagichlarning afzalliklari — yuqori aniqlik sinfiga ega 
(xatosi ±0,5...1%); o‘lchash diapazoni katta (10:1); pulslanuvchi va kichik sarflarni 
o‘lchash imkoni bor. Bu asboblarning kamchiligi — berilgan haroratlar farqi va 
oqimni isitish uchun elektr quvvatinng doimiyligini avtomatik ravishda saqlash 
murakkab. Kalorimetrik sarf o‘lchagichlar asosan gazlar sarfini o‘lchash uchun 
ishlatiladi. 
NAZORAT SAVOLLARI 
1. Elektromagnit sarf o‘lchagichlari. 
2.Elektromagnit sarf o‘lchagich sxemasi. 
3.Issiqlik sarf o‘lchagichlari. 
4. O‘zgaruvchan magnit maydonli induksion sarf o‘lchagichning sxemasi. 
5. Kalorimetrik sarf o‘lchagich sxemasi. 

---

126 
24-MAVZU.SATH O‘LCHASH TIZIMLARI.