Qarshi muhandislik iqtisodiyot

sarf o‘lchagich sxemasi 

---

123 
o‘lchagichlar suyuq metallar, suyuqlikning pulslanuvchi oqimi sarfini o‘lchashda 
va qutblanish o‘z ta’sirini ko‘rsatishga ulgurmaydigan qisqa vaqtli o‘lchashlarda 
ishlatiladi. Hozir induksion sarf o‘lchagichlarning ko‘pchiligida o‘zgaruvchan 
magnit maydonidan foydalaniladi. Agar magnit maydon τ vaqtda
f
chastota bilan 
o‘zgarsa, EYK quyidagi tenglama orqali aniqlanadi: 



f
D
B
Q
E






2
sin
4
max
(23.3) 
bu yerda, 


f
B
B


2
sin
max
—induksiyaning amplituda qiymati. 
O‘zgaruvchan magnit maydonida elektrokimyoviy jarayonlar o‘zgarmas 
maydonga qaraganda kamroq ta’sir ko‘rsatadi. O‘zgaruvchan magnit maydonli 
induksion sarf o‘lchagichning prinsipial sxemasi 23.2-rasmda ko‘rsatilgan. 
Chizmada quyidagi belgilar qabul qilingan: SBEO‘ — o‘zgaruvchan magnit 
maydonli sarf o‘lchagichning birlamchi elektromagnit o‘zgartgichi; Magnit 
maydon elektromagnit 4 yordamida hosil bo‘ladi: OK—oraliqdagi o‘lchash 
kuchaytirgichi 0...5 mA o‘gzarmas tok chiqish signaliga ega bo‘lgan o‘zgartgich; 
O‘A—o‘lchov asbobi, integrator va hokazo; R — qarshilik. 
Quvur 1 ning nomagnit qismi ichida 
elektromagnit 4 yordamida teng bo‘linmali
магнит 
майдон 
ҳосил 
бўлади. 
Suyuqlikda magnit maydoni ta’sirida hosil 
bo‘lgan EYK suyuqlik capfiga to‘g‘ri 
mutanosib bo‘lib, elektrodlar 2 va 3 orqali 
oraliqdagi 
o‘lchash 
kuchaytirgichiga 
uzatiladi, bu yerda,n sarfga mutanosib 
kuchlangan signal chiqadi. Kuchlangan 
signal sarf birligida darajalangan o‘lchash 
asbobiga keladi. Unifikatsiyalashgan elektr 
chiqish signalining (O...5mA) mavjudligi 
ikkilamchi nazorat asboblarini qo‘llashga 
imkon beradi. 
Induksion sarf o‘lchagichlar bir qator 
afzalliklarga ega. Bular inersion emas, bu hol tez o‘zgaruvchan sarflarni 
o‘lchashda va ularni avtomatik rostlash tizimlarida ishlatishda juda muhim. 
O‘lchash natijalariga suyuqlikdagi zarrachalar va gaz pufakchalari ta’sir qilmaydi. 
Sarf o‘lchagichning ko‘rsatishlari o‘lchanayotgan suyuqlik xususiyatlariga 
(qovushoqlik, zichlik) va oqim xarakteriga (laminar, turbulent) bog‘liq emas. 
1
2
3
R
4
СБЭ?
? ?
? ?
23.2 – rasm.O‘zgaruvchan magnit maydonli