Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti iqtisodiyot fakulteti «Buxgalteriya va audit»

II. Makroiqtisodiy barqarorlik va rivojlanishni ta’minlashda pul-kredit siyosatining o‘rni

Mamlakatda ichki narxlar barqarorligi ta’minlanishi makroiqtisodiy va ijtimoiy barqarorlikning kafolati bo‘lib, iqtisodiy islohotlarni jadallashtirish va rivojlantirish dasturlarini muvaffaqiyatli amalga oshirishda zaruriy sharoit hisoblanadi.
Bunda inflyatsiyaning past va barqaror ko‘rsatkichlari muvozanatli iqtisodiy o‘sishni ta’minlash, ishlab chiqarish raqobatbardoshligi va aholini yashash darajasini oshirishning muhim omili sanaladi. Shu nuqtai nazardan, narxlar o‘sish sur’atlarining pasayishi va barqarorlashishi davlat iqtisodiy siyosatining asosiy maqsadlaridan biri bo‘lishi kerak.


Pul muomalasi — pulning bajarilgan ish, koʻrsatilgan xizmatlar, sotib olingan tovarlar haqini toʻlash, hisobkitoblar va toʻlovlarni amalga oshirish, nafaqalar berish, qarzlarni qaytarish vositasi sifatida foydalanish jarayonidagi uzluksiz harakati. Pul muomalasi har bir mamlakat pul tizimi miqyosida amalga oshadi. Pul muomalasi naqd va nakd boʻlmagan muomalaga boʻlinadi. Naqd pul bankdan chiqqach, korxona, tashkilotlar kassasiga va aholi koʻliga oʻtadi. Oddisotdi vatoʻlov harakatlari bajarilgach, yana bankka kaytadi. Naqd boʻlmagan pul muomala-siga firma, korxona, tashkilotlarning bankdagi hisobida turgan pulning harakati kiradi va bunday muomala chek, kredit kartochkasi, veksel, obligatsiya, sertifikat va boshqa vositalar harakati shaklida olib boriladi.pul muomalasi jarayonlariga ishtirok etadigan pullar 2 ga bo'linadi. 1-aktiv pullar,2-passiv pullar.
Naqd pullarni banklar orqali aylanmasini tahlil va monitoring qilish asosida respublikada naqd pul muomalasini tashkil etish va tartibga solish, banklarda kassa ishlarini amalga oshirish tartiblarini ishlab chiqish;
iqtisodiyotda naqd pulga bo‘lgan talabini prognoz qilish va hududlarda naqd pulga bo‘lgan talabni qondirish uchun Markaziy bankning zaxira fondlarini shakllantirish va ularni tasarruf etish bilan bog‘liq ishlarni tashkil etish;
pensiya, nafaqa, ish haqi va boshqa ijtimoiy to‘lovlarini to‘lanishini, bankomatlarni naqd pullar bilan ta'minlanishini monitoring qilib borish;
banknotlar va tangalarning namunalari va dizaynini tayyorlash, ularni muomalaga chiqarish, shuningdek eskirgan, to‘lovga yaroqsiz banknotlar va tangalarni muomaladan qaytarib olish hamda yo‘q qilish bilan bog‘liq ishlarini tashkil etish;
naqd pul va boshqa qimmatliklarni inkassasiya qilish, tashish ishlarini tartibga solish va nazorat qilish