Qarshi davlat universiteti kimyo kafedrasi noorganik kimyo fanidan

Metallarning metallmaslar bilan birikmalari. Ular vodorod bilan gidridlar hosil qilib:

2Nа+H₂=2NаH Cа+H₂=CаH₂ 2Аl+3H₂=2АlH₃

Kislorod bilan oksidlar, peroksidlar olinib:

4Li+О₂=2Li₂O 2Ca+O₂=2CaO 4Al+3O₂=2Al₂O₃

Galogenlar bilan ftoridlar, xloridlar, bromidlar hosil qilsa, oltingugurt bilan sulfidlar, fosfor bilan fosfidlar, azot bilan nitridlar, uglerod bilan karbidlar, kremniy bilan silitsidlar hosil qiladi.

Metallarning kislorod bilan birikmalari. Ishqoriy metallar faqat litiy bilan oksid hosil qiladi. Boshqa ishqoriy metallar bilan (natriy) peroksidlar hosil qilsa, kaliy va rubidiy va tseziylar bilan superoksidlar hosil bo‘ladi. Qolgan ko‘p metallar oksidlar hosil qiladi.

Agar metall o‘zgaruvchan valentlikka ega bo‘lsa metallning eng kichik valentligi asosli xossaga, o‘rtacha valentligi amfoter xossaga, eng yuqori valentligi esa kislotali xossaga ega bo‘ladi.