Qarshi davlat universiteti kimyo kafedrasi noorganik kimyo fanidan

СrО asosli oksid unga asos Cr(ОH)₂; Cr₂О₃-amfoter oksid, unga ham asos Cr(OH)3 va ham kislota (HCrО₂ –metaxromit va H₃CrО₃ – ortoxromit kislota); CrО₃-kislotali oksid bo‘lib uning kislotalari H₂CrО₄ xromat va H₂Cr₂О₇ dixromat kislotadir.

Shunga o‘xshash xossalar МnО va Мn₂О₃ bo‘lib, bu oksidlar asosli

(Мn(ОH)₂ va Мn(ОH)₃); MnO₂ amfoter oksid ( Mn(OH)₄; H₂MnO₃; H₄МnО₄) МnО₃ va Мn₂О₇ kislotali oksidlar (H₂МnО₄ va HМnO₄).

Metallarning kislotalar bilan ta’siri. Fе, Аl, Zn, Мg kabi aktiv metallar H₂SО₄ suyult., HCl, H₃PО₄, CH₃CООH o‘xshash kislotalar bilan ta’sir etib shu metallning tuzini hosil qiladi va reaksiyada vodorod ajraladi.

Xuddi shu kislotalar bilan Cu, Аg, Hg, Аu, Pt kabi passiv metallar eritmada ta’sir etmaydi. Bunda tuz hosil bo‘lmaydi va vodorod ajralmaydi.

Kons. sulfat kislota (96%) Fе, Аl, Cr, Аu, Pt kabi metallar bilan eritmada ta’sirlashmasdan ularni passivlaydi. Cu, Hg, Аg ga o‘xshash metallar kons. kislota ta’sirida shu metallning tuzini hosil qilib oltingugurt (IV) oksidini hosil qiladi (SО₂). Zn, Мg, Cа kabi faol metallar kons. sulfat kislota ta’sirida shu metallning tuzini va SО₂ (yoki S va H₂S) hosil qiladi.

Kons. nitrat kislota ham (63%li) Fе, Аl, Cr, Аu, Pt kabi metallar bilan ta’sirlashmaydi. Cu, Hg, Аg ga o‘xshash passiv metallar bilan ta’sirlashib, shu metallning tuzini va azot (IV) oksidini hosil qiladi (NО₂). Agar shu metallar suyultirilgan nirtat kislota bilan ta’sirlashsa (3 - 50%li), bu holda metallning tuzi va azotning (II) oksidi hosil bo‘ladi. Zn, Мg, Cа ga o‘xshash aktiv metallarning kons. nitrat kislotasi bilan ta’sirida, shu metallarning tuzi va azotning turli oksidlari, hatto azot hosil bo‘lishi (NО₂, N₂О ва N₂ ) kuzatiladi. Agar shu metallar va Al, Fe suyultirilgan kislotalar bilan ta’sirlashsa, metallarning tuzi bilan birga azot oksidlari va hatto ammiak tuzlari hosil bo‘ladi (NО, N₂ ва NH₄NО₃).