Qarshi davlat universiteti kimyo kafedrasi noorganik kimyo fanidan

Metallarning kimyoviy xossalari Metallarning kimyoviy xosslari ularning elektron berishi va metall ionlariga aylanishiga bog‘liqdir. Metallar orasida ishqoriy metallar kuchli qaytaruvchilardir. Davrda qaytaruvchilik xossasi o‘ngdan chapga qarab, guruhda yuqoridan pastga qarab ortadi.

Ko‘p metall oksidlari asosli. Suvda eriydiganlari suv bilan reaksiyaga kirishib, quyidagi namunada ko‘rsatilgani kabi metall gidroksidlarini hosil qiladi:

Metall oksidi + suv = metall gidroksidi

Nа₂О + H₂О = 2NаОH

CаО + H₂О = Cа(ОH)₂

Metall oksidining asosliligi suv bilan reaksiyaga kirishadigan kislorod ioni tufaylidir:

О^2- + H₂О = 2ОH^-

Hatto suvda erimaydigan metall oksidlari ham o‘zlarining asoslik xususiyatini kislotalar bilan reaksiyaga kirishib tuz va suv hosil qilishi orqali namoyon etadi:

Metall oksidi + kislota = tuz + suv

CuО + 2HNО₃ = Cu(NО₃)₂ + H₂О

4-davr yonaki guruh metallari elektron orbitallarining to‘lib borishi:

Element	orbital diagrammasi (qisman)	juftlashmagan elektronlar soni