Qarshi davlat universiteti iqtisodiyot kafedrasi davlat boshqaruvida inson resurslari

Nazorat savollari:

1. 
   “Outsplacement” mazmun va mohiyati nima?
   
2. 
   Xodimlarni almashtirish majmui nimani nazarda tutadi?
   
3. 
   Ish beruvchi uchun dasturning imtiyozlarini sanab bering?
   
4. 
   “Outsplacement”ning qanday amalga oshirish bosqichlari mavjud?
   
5. 
   Xodimni ishdan chetlashtirishning qanday afzalliklari va kamchiliklari mavjud?
   
6. 
   Ishdan boʻshatish qaysi sabablarga koʻra amalga oshirilishi mumkin?
   
7. 
   Xodimlarni almashtirish qanday chora-tadbirlardan iborat?
   
8. 
   Autstaffing haqida ma’lumot bering?
   
9. 
   Outplacement texnologiyasi birinchi marta qayerda qo’llanilgan?
   
10. 
    Xodimlarni almashtirish deganda nimani tushinasiz?
    
11. 
    Ish beruvchi uchun bu dastur qanday imtiyozlarga ega?
    

12. Outplacementning oddiy va aniq ta’rifiga qaramay qanday turlarga bo’linadi?
13. Xodimlarni almashtirish jarayoni qanday bosqichlardan iborat?

7. 
   

11-mavzu. Davlat xizmatlarini koʻrsatishning hozirgi va istiqboldagi muammolarini hal qilish uchun ishchi kuchini strategik rejalashtirish va boshqarish


Reja:
11.1. Ishchilar soni va tarkibi: davlat xizmatchilari va ularning xarajatlarini hisobga olish.
11.2. Davlat boshqaruvida xizmat martabalari va ularning darajalari.
11.3. Davlat ish bilan bandlik xarajatlarining rejasiz uzoq muddatli oʻsishiga yoʻl qoʻymaslik.
11.4. Ish kuchini strategik rejalashtirishni ishlab chiqish.


Tayanch so’z va iboralar: davlat xizmatlari, “Yagona darcha” tamoyili, strategiya, strategik reja, innovasion yondashuv, ishchi kuchi, davlat boshqaruvi, xizmat martabalari, istiqboldagi muammolar, davlat xizmati maslahatchisi .

1. 
   Ishchilar soni va tarkibi: davlat xizmatchilari va ularning xarajatlarini hisobga olish
   

Davlat xizmatlarini koʻrsatish tizimiga innovasion yondashuv joriy etilib, fuqarolarga nisbatan byurokratik sansolorlik, sarsongarchilik holatlarini tubdan isloh qilishda katta qadamlar tashlandi. 

Avvallari fuqarolar turli norasmiy toʻlovlar, korrupsiya holatlaridan aziyat chekkan boʻlsa, davlat xizmatlarini koʻrsatishda inson omilining kamaytirilishi hisobiga bunday muammolarga chek qoʻyilmoqda. Xususan, mazkur sohadagi davlat siyosatini amalga oshirish mas’uliyati yuklangan alohida davlat organi – Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi huzuridagi Davlat xizmatlari agentligi va uning hududiy boʻlinmalari tashkil etildi.
Shuningdek, tadbirkorlik sub’yektlariga “yagona darcha” tamoyili boʻyicha davlat xizmatlari koʻrsatish yagona markazlari Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining tuman (shahar)lardagi Xalq qabulxonalari huzurida faoliyat yurituvchi Davlat xizmatlari markazlariga aylantirildi.
“Yagona darcha” tamoyili nafaqat tadbirkorlik sub’yektlariga, balki bevosita fuqarolarga ham xizmat koʻrsatishda amal qiladigan boʻldi.
Davlat xizmatchilari - huquqning individual sub`ektlaridan iborat bwlgan ijtimoiy guruh bo’lib, ma`lum bir xaq evaziga tashkil etiladigan va amaldagi davlat organlari va boshqa tashkilotlarining vazifa va funktsiyalarini amalga oshiradilar. Har bir tashkil etiladigan tashkilotning normal funktsiyalanishi uchun maxsus tayyorlangan xizmatchilardan iborat bwlgan ma`lum bir personalga ega bwlishi lozim. Tashkilotlarning turiga qarab huquq ob`ektlarining quyidagi xizmatchilarini: davlat (davlat organlari), mahalliy organlar, jamoat birlashmalari nodavlat, tijorat, notijorat, diniy, xususiy, xalqaro tashkilotlarning xizmatchilarini koʻrsatib oʻtish mumkin.
Xizmatchilar toʻg`risida batafsil tushuncha hosil qilish maqsadida, ularni jamiyatning turli tashkilotlarida (korxona, muassasalarida) band boʻlgan boshqa shaxslardan farqlash lozim:

• 
  xizmatchilar turli tashkilotlarda (davlat, mahalliy, nodavlat, tijorat, notijorat, jamoat, diniy) ma`lum bir mansablarni egallaydilar;
  
• 
  ularning faoliyati aqliy xususiyatga ega, ya`ni ular bevosita moddiy boyliklarni yaratmaydilar. Lekin xizmatchilar moddiy ishlab chiqarish sohasida ham faoliyat yuritishi mumkin, masalan, tashkiliy, ishlab chiqarish jarayonini texnologik ta`minlash, loyihalarni tayyorlash, marketing, tadqiqot faoliyati va boshqalar;
  
• 
  xizmatchilar hokimiyat faoliyatini (tashkillashtirish, farmoyish berish, rahbarlik, nazorat) amalga oshiradilar hamda tegishli tashkiliy-farmoyish berish va ma`muriy-xoʻjalik vakolatlariga ega boʻladi;
  
• 
  ular davlat va jamoat majburlov choralarini qoʻllashlari mumkin. Har qanday tashkilotdagi xizmatchilar, asosan boshqaruv funktsiyalarini (bunda, boshqaruv funktsiyasi deganda, turli huquq sub`ektlarining faoliyatini tartibga soluvchi vosita sifatida tushunmoq lozim) amalga oshiradilar;
  
• 
  xizmatchilar oʻzlarining vakolatlarini, funktsiyalarini, qoida boʻyicha, ma`lum bir xaq evaziga amalga oshiradilar.
  
• 
  Xizmatchilar oʻrtasida davlat va mahalliy organlarda faoliyat koʻrsatuvchi xizmatchilarni alohida koʻrsatib oʻtish lozim. davlat va mahalliy organlarining xizmatchilari davlat va mahalliy organlarning manfaatlarini koʻzlab, ularning nomidan harakat qiladilar hamda davlat va mahalliy ma`muriyatning vakillari boʻlib hisoblanadilar.
  

2.