Qarshi davlat universiteti geografiya va agronomiya fakulteti geografiya o

4-karta Sharqiy Osiyo geomorfologik kartasi
Xulosa
Xulosa qilib aytganda Sharqiy Osiyo Yevrosiyoning Tinch okean bо‘yida joylashgan qismi bо‘lib, shimolda Sovet Uzoq Sharqidan boshlanib, janubda Janubiy Xitoy bilan tugaydi. Sharqiy Osiyoga yana Saxalin, Kuril, Yaponiya, Tayvan, Xaynan orollari ham kiradi.
Sharqiy Osiyo struktura-geomorfologik birlikka ega emas. Uning materik qismi qadimgi quruqlikdan iborat bо‘lib, unda о‘rgacha balandlikdagi burmali palaxsali tog‘lar ham, akkumulyativ tekisliklar ham bor. Orollar va ularni о‘rab turgan lengizlar Tinch okean geosinklinali tarkibiga kirib, ularga kuchli seysmiklik va vulkanizm xosdir.
Sharqiy Osiyoning iqlimi bilan organik dunyosi xususiyatlari tabiiy bir butunlikni hosil qiladi. Sharqiy Osiyo iqlimi asosan musson sirkulyatsiyasi ta’sirida tarkib topadi. Musson shamollari tufayli sernam iliq fasl bilan quruq sovuq fasl о‘rtasida keskin tafovut vujudga keladi. Sharqiy Osiyo mо‘tadil va subtropik mintaqalarda joylashgan, janubda esa hatto tropik mintaqaga kirib boradi va о‘lka doirasida temperatura sharoiti shimoldan janubga tomon о‘zgaradi, lekin musson iqlimining asosiy xususiyatlari butun territoriyada saqlanib Soladi. Sharqiy Osiyoning kо‘zga eng yaxshi tashlanadigan xususiyati bо‘lgan musson iqlimi о‘lka tabiatining deyarli hamma tomoniga, shuningdek, aholining hayoti va xо‘jalik faoliyatiga ta’sir kо‘rsatgan. О‘lka tabiatining ikkinchi xususiyati tropik va qutbiy frontlar bо‘ylab vujudga keladigan kuchli siklon harakatlaridir, bular tayfunlar deb ataladigan halokatli dovullar hosil qiladi.
Sharqiy Osiyo tabiatining eng muhim elementi Tinch okeaniing materik bilan sharqiy Osiyo marjon orollari oraligida joylashgan dengizlaridir. Bu dengizlarning chuqur botiqlari Tinch okeaniing yoy shaklida qator chо‘zilib ketgan orollari va okean novlari bilan Tinch okean tektonik mintaqasiga kiradi va neogen bilan antropogen chegarasida ancha chо‘kkan.
Chekkadagi dengizlarning bir qismi materik sayozligida joylashgan. Materik sayozligi 20 va 40° shimoliy kengliklar oralig‘ida engkengaygan bо‘lib, butun Sariq dengizni va Sharqiy Xitoy dengizining katta qismini о‘z ichiga oladi. Yer kurrasidagi eng katta materik bilan eng katta okean oraligida joylashgan Sharqiy Osiyo dengizlari musson sirkulyatsiyasi ta’sirida bо‘ladi, bu dengizlar rejimi kо‘p jihatdan ana shu musson shamollariga .bog‘liq.