|
Sport dem aliw bag’lari
Sport dem aliw ba’i dep ja’miyetlik orinda ko’kilemzarlastirilg’an dene ta’rbiya ha’m sport ha’mde toliq dem aliwi ushin arnalg’an dem aliw bag’ina aytiladi.
Dem aliw bag’indag’i sport inshaatlari ha’m ja’mlengen sport maydanlari, qala xaliqina xizmet qiliwshi ma’deniy inshaatlardin’ bir bo’legi esaplanadi.
Sport inshaatlaripaydalaniw ta’rtibine ha’m xarakterine qarap, pu’tkil qala xaliqina xizmet qiliwshi ha’m ayrim adamlarg’a xizmet qilatug’in inshaatlarg’a bo’linedi.
Qala xaliqi paydalanatug’in sport inshaatlari xaliqqa basqishli ta’rtip penen xizmet qiliwi ha’m ha’r ku’ni u’zliksiz ha’m ha’r gezde bir ma’rtebe paydalaniwin inabatqa alg’an halda rejelestiriledi.
Birinshi basqishta- Mikrorayon ha’m ma’ha’llerde o’simlikler arasinda jaylasqan fizkultura maydanshalari ha’m shomiliw ushin arnalg’an suw ha’wizleri kiredi. СНиП ta bul maydanlardin’ qurilisinin’ birinshi na’wbette -0,12 ga esap waqtinda 0,2 ga jer 1000 adamg’a esaplang’an.
Mikrorayon a’tirapindag’i sport inshaatlarin ja’mlep mikrorayon bag’ina jaylastirilsa ju’da’ jaqsi boladi, sebebi turar-jay aymag’inda adamlardin’ jasaw jag’dayin jaqsilaydi.
Ekinshi basqishqa – rayonda sport orayindag’i inshaatlar kiredi ha’m ushastka maydanlari 0.18-0.13 ga dan 100 adamg’a qabil qilinadi.
Bul sport orayi quramina tegisliktegi inshaatlar, ashiq ha’m jabiq suw basseynler, jabiq inshaatlar kiredi.
Turar jay rayonindag’i sport orayin rayon dem aliw bag’i aymag’ina jaylastiriw kerek. Sport orayinin’ xizmet qiliw radyusi 1500 m a’tirapinda bolip, piyadalardin’ 20 min a’tirapinda keliwi esapqa aliniwi kerek.
U’shinshi basqishta sport inshaatlarina transporttan paydalanip 20-30 minutta baratug’in qala a’tirapina ja’mlengen ashiq ha’m jabiq sport inshaatlari kiredi.
Turar-jay rayonindag’i sport dem aliw bag’inin’ tiykarg’i waziypasi sonnan ibarat yag’niy turar-jay rayonindag’i xaliqtin’ jaqsi dem aliwi ushin dene ta’rbiya ha’m sport penen shug’illniwi ushin ha’mde sport oyinlarin o’tkeriw ushin sport bag’i aymag’ina sharayatlar jaratilg’an boliwi kerek.
Sport dem aliw bag’inda tiykarinan 2 iskerlik ortalig’i payda etilgen boliwi kerek:
Ashiq ha’m jabiq sport inshaatlari (sport binasi, futbol oyini ushin hareket maydani, ha’r turdegi sport maydanshalari) ortalig’i
Sport oyinlari waqit xoshliq, oyin ku’lgi, seyil-tamasha qiliw ortalig’in payda qiliw kerek
Bunin’ ushin tiykarg’i tegisliklerde jaylasqan sport maydanlari, mashq o’tkeriw ushin mo’ljellengen maydanlar menen birgelikte bo’lek-bo’lek olardi bir-birinen o’simlikler menen ajiratip ixsham qilip jaylastiriw kerek.
Turar-jay rayonina ha’m mikrorayong’a sport inshaatlarin jaylastirg’anda qala qurilisi, sanitar-gigenaliq ha’m sol jerdin’ hawa rayi iqlim jag’dayinin’ talabin, iskerligi ha’m metodik izertlewin ha’m de sportshilardin’ talaplarin itibarg’a alg’an halda jaylastiriladi.
Sport inshaatlari ha’r qanday pataslaniwdan, shan’nan, mashinadan shig’ip atirg’an gazdan, sanaat ka’rxanalarinan shig’ip atirg’an shig’indilardan ha’m qala shawqininan saqlaw kerek ha’m bul menen birgelikte turar jay u’ylerin ha’m sport inshaatlarinan shig’atug’in shawqimnan saqlaw kerek.
Shawqimdi qaytariwshi en’ paydali inshaatlar tu’rine: binalardan payda bolg’an tosiqlar, jer du’zilisinen paydalaniw, jasalma shawqim qaytariwshi jer tosig’in payda qiliw ha’m o’simliklerden paydalaniw kiredi.
Turar-jay binalari menen sport maydanlari aralig’i kemi menen to’mendegi araliqti saqlawg’a roya qiliw kerek:
Stol u’stindegi tennis oyini ushin – 10-12 m
Basketbol oyini ushin – 25-40 m
Gorodkiylardi urip shig’ariw oyini ushin 40-55 m
Futbol, volleybol ha’m jiynalg’an oyinlar ushin 55-85 m
Ja’mlengen sport maydanlar a’tirapinin’ 50 % ti ko’kilemzarlastirilg’an boliwi kerek.
Qala a’tirapindag’i sport dem aliw bag’inda tiykarinan ja’mlengen sport maydanlari tribunasi menen, sport inshaatlari ha’r tu’rdegi sport oyinlarin o’tkeriw ushin ha’m tiykarg’i maqsetlerden biri oqiw ta’jriybe sinig’iwlarin o’tkeriw ushin ha’m de qala, rayon, respublika ha’m ja’ha’n quramindag’i oyin jarislarin o’tkeriw ushin arnalg’an boladi.
Bul aytilg’an tiykarg’i waziypalardan tisqari sport inshaatlarinan g’alabaliq shinig’iw-salamatlastiriw jumislarin alip bariw ushin ha’m xaliqtin’ aktiv dem aliwi paydalaniladi.
Bunday ko’p qirli waziypani islewshi qala sport bag’in sho’lkemlestiriw qiyinlasadi ha’m bunin’ ushin ta’mendegi iskerlik ortalig’ina bo’linedi:
Tiykarg’i ko’rgizbe o’tkeriletug’in sport inshaatlari. Ashiq ha’m jabiq ju’da’ ko’p tamashago’yler jaylastirilg’an sport inshaatlari sport bag’inin’ bas kiriw jerine jaqin jerge ba’ndirgi menen jaqsi baylanisqan jerge jaylastiriliwi kerek. Tribunasina ko’p adam jaylasqan orayliq sport arenasi ha’m basqa ko’rgizbe o’tkeriletug’in sport inshaatlarinan ta’mashago’ylerdi evakuatsiya qiliw ha’m a’tirapinda kerekli bolg’an ashiq jer qaldiriw kerek.
Oqiw shinig’iwlar o’tkeriletug’in oray. Obektlerdi ko’rgizbe o’tkeriletug’in ortaliqtag’i sport inshaatlari menen jaqsi baylanisqan halda jaylastiriw kerek sonin’ menen birgelikte oqiw shinig’iw islew ortalig’inan bas kiriw jerinen ko’rgizbe o’tkeriletug’in inshaatqa kelip atirg’an tiykarg’i tamashago’yler topari kesip o’tpewi kerek.
Shinig’iw islew sport maydanlarin tiykarg’i piyada jolinan ha’m mashinalar qatnaytug’in u’lken jollardan o’simlikler menen ajratilg’an jerge jaylastiriw kerek.
Dem aliw ha’m uliwma shinig’iw islew oratlig’i ha’m de balalr dem aliw bo’limin (sektori) bag’din’ ishki bo’limine, ko’p tamashago’yler keletug’in inshaatlardan ajralg’an halda, ha’mde qala shawqimlarinan saqlang’an halda jaylastiriliwi kerek. Egerde bag’ aymag’inda da’riya, suw basseynleri bolsa bunda bul dem aliw orayi sol da’riya ya’ki suw basseynleri qirg’ag’ina baylap jaylastiriw kerek ha’m bul jerden tuwri paydalanip shomiliw jeri (plyaj) qayiq ba’ndirgisi ha’m suw qirg’ag’inda kafelerdi payda qiliw kerek.
Tiyisli xojaliq ortalig’i. Bag’din’ bir shetine ya’ki bag’ sirtina jaylasqan bolip, bag’din’ ha’mme jeri menen jaqsi transport baylanisi menen baylang’an boliwi kerek.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
