Qadimgi yunon mutafakkiri (Arastu) Aristotel

@FizikaTermiz Bahodir Davlatov 
@FizikaTermiz Bahodir Davlatov 
- 19 - 
- 19 - 
ISHQALANISH KUCHI 
24. Gorizontal tekislikda sirpanish ishqalanish kuchi 
Bir – biriga tegib turgan jismlarning tegib turgan sirtlarida hosil 
bo‘luvchi va harakatga qarshilik qiluvchi kuch 
ishqalanish kuchi
deyiladi. 
 
Ishqalanish kuchi 2 xil tashqi va ichki ishqalanishga bo‘linadi. 
Tashqi ishqalanish 3 xil bo‘ladi. 
1 – Tinchlikdagi ishqalanish 
0
F
ishq
=
r
2 – Sirpanishdagi ishqalanish 
N
F
ishq
r
r
m
-
=
3 – Dumalashdagi ishqalanish 
( )
R
P
F
d
d
ishq
r
r
m
=
Ishqalanish kuchi
vektor kattalik bo‘lib, 
ishq
F
r
harfi bilan 
belgilanadi. [F
ishq
]=1 N 
Ishqalanish koeffitsienti
skalyar kattalik bo‘lib, 
μ
harfi bilan 
belgilanadi. [
μ
]=1 
 
Dumalash ishqalanish koeffitsienti
skalyar kattalik bo‘lib, 
μ
d
harfi 
bilan belgilanadi. [
μ
d
]=1 m 
Ishqalanish yoki qarshillik koeffitsienti sirtning notekisligiga (g‘adir 
– budirligiga) va sirt molekulalarining o‘zaro ta’sir kuchiga bog‘liq 
bo‘ladi.