Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik Toshkent – 2011

Mutaxassis amaliy sifatlari mezonlari. Bularga xodimning kasbiy malakasi, o’z faoliyatini aniq rejalashtirish va tashkil etish qobiliyati, topshirilgan ish uchun mas’uliyat hissi, topshiriqni bajarishi, ishchanlik, odamlar bilan aloqa o’rnatish layoqati kiradi.

Mehnat ulushini baholash. Mazkur guruh mezonlari sifatida xodim ishidagi yangilik darajasi va ijodkorlik belgilari, loyihalashtirilayotgan texnologik jarayonlar yoki konstruktorlik echimlar murakkabligi, bajarayotgan ishlarining xilma-xilligi, unga yuklangan rahbarlik ko’lami va murakkabligi, xizmat vazifalaridan kelib chiqadigan mas’uliyati darajasi qo’llaniladi.

Bu ikki guruh mezonlari miqdoriy ko’rsatkichlari qo’'shilib, mutaxassisning kompleks bahosi chiqariladi. Mutaxassis kompleks bahosi quyidagicha aniqlanadi:

L = L₁K₁ + L₂ +K₂,

bunda, L - mutaxassisning kompleks bahosi;

L₁ - mutaxassis amaliy sifatlari baholari yig’indisi;
K₁ - kasbdarajasi koeffitsenti;
L₂- mutaxassis faoliyati amaliy natijasi;
K₂- mutaxassis xizmat vazifalari murakkabligi koeffitsienti.
Mutaxassis mehnat ulushi samaradorligini ball orqali baholash usuli ham mavjud. Mazkur usul ko’rsatkichlari quyidagilardan iboratdir:

• 
  bajarilayotgan ishning murakkabligi, sifati, hajmi darajasi;
  
• 
  ish vaqtidan foydalanishi;
  
• 
  ishdagi yangilik va ishga ijodiy yondashuv;
  
• 
  mutaxassisning o’z kasb malakasi darajasini oshirishga munosabati;
  
• 
  ijtimoiy hayotdagi faollik;
  
• 
  xulq-atvor madaniyati.
  

Mutaxassis faoliyatini baholashda u yoki bu ko’rsatkichlarni tanlash attestatsiya o’tkazish uchun tanlangan usulga bog’likdir. Mutaxassisni attestatsiya qilishda odatda quyidagi usullardan birini tanlash mumkin:

• 
  bayon usullari;
  
• 
  aralash usullar;
  
• 
  baholashning sun’iy - miqdoriy usullari.