Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik Toshkent – 2011

Test sinovlari. G’arb davlatlarida keng tarqalgan usul. Hozirgi vaqtda O’zbekistonda ham keng qo’llanilmoqda. Bu usulda mutaxassislar test savollari javoblariga qarab attestatsiya qilinadilar.

Baholashning sun’iy miqdoriy usullari. Ularni qo’llash orqali mutaxassis faoliyatining miqdoriy ko’rsatkichlari to’g’risida muayyan darajada xolis xulosalar chiqarish mumkin. Bunday usullar guruhiga quyidagilar kiradi:

1. 
   Tabaqalashtirish usuli. Mutaxassislar sifatlariga qo’yilgan ballar taqqoslanadi.
   
2. 
   Juftlik taqqoslash usuli. Bunda attestatsiya qilinayotgan mutaxassis ism-sharifi avvaldan belgilab qo’yilgan tartibga asosan alohida varaqlarda qayd qilinadi. So’ng har bir mutaxassis faoliyati baholari boshqa ixtisosliklar baholanishi bilan taqqoslanadi. Bu belgilab qo’yilgan mezonlar bo’yicha juftlikda eng yaxshi ko’rsatkichga ega mutaxassisni aniqlash imkonini beradi.
   
3. 
   Mutaxassis_amaliy_sifatlarini_grafik_usulda_baholash.__Koeffitsentli_baholash_usuli.'>Ball orqali erkin baholash usuli.
   
4. 
   Mutaxassis amaliy sifatlarini grafik usulda baholash.
   
5. 
   Koeffitsentli baholash usuli.
   

Yuqorida keltirilgan bu usullarni shartli deyish mumkin. Chunki amaliyotda har bir usul alohida-alohida emas, balki umumlashtirilgan holda qo’llaniladi.
Mutaxassis sifatlari to’g’risida ob’ektiv tasavvur hosil qilish uchun uning faoliyatini holis baholashda kamida 20-25 ta mezon tanlanishi talab etiladi. Bu sifatlar baholanishi (10.10- jadval) quyidagicha bo’lishi mumkin.
10.10-jadval
Mutaxassis kasb sifatlarini baholash

Mutaxassis	Baho (ekspertlarning o’rtacha bahosi)
Ixtisoslikka oid bilimlar	4.23
Kasb ko’nikmalari va mahorati	4.07
Xizmat faoliyatiga oid me’yoriy hujjatlardan xabardorligi	4.50
Kasbiy tajribani boyitish va yangilashga layoqati	4.20
Egallab turgan vazifasida tajribasidan ijodiy foydalanish layoqati	4.33
Kasbiy tajribasidan ijodiy foydalanish layoqati	4.50
Mutaxassis sifatlari bo’yicha baho	4.38

Personal, shu jumladan mutaxassis faoliyatini ifodalash uchun baholash universal blanki ham mavjud. Ushbu blanqda ko’rsatkichlar mezonlari baholar shkalalarida guruhlashtirilgan holda bo’ladi (10.11- jadval).

10.11-jadval
Personal faoliyatini baholash mezonlari