Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

Xodimlarni ish bilan ta’minlash tizimi.
Jamoa shartnomasida 
mehnat qilish huquqini amalga oshirish kafolatlari ifoda etilishi lozim. 
Ushbu kafolatlar O’zbekiston Respublikasining Mehnat Kodeksida 
belgilab qo’yilgan. Eng avvalo shuni ta’kidlash kerakki, davlatimizda har 
bir fuqaro ish beruvchiga bevosita murojaat qilishi yoki mehnat 
organlarining bepul vositachiligi orqali ish joyini erkin tanlash huquqiga 
ega.
Mehnat qilish huquqini amalga oshirishda davlat quyidagilarni:
-
ish bilan ta’minlash tizimi, shu jumladan, turli mehnat rejimidagi 
ishni tanlash erkinligini;
-
ishga qabul qilishni qonunga xilof ravishda rad etishdan va 
mehnat shartnomasini g’ayriqonuniy ravishda bekor qilishdan 
himoyalanishini;
-
maqbul keladigan ish tanlash va ishga joylashishga bepul yordam 
berishni;
-
har kim kasbga va ishga ega bo’lishda, mehnat qilish va ish bilan 
ta’minlanish shart-sharoitlarida, mehnatga haq olishda, xizmat 
pog’onasidan yuqorilab borishda teng imkoniyatlar yaratishni;
-
yangi kasbga (mutaxassislikka) bepul o’qitishni, Bandlikka 
ko’maklashish markazlarida yoki ularning yo’llanmasi bilan boshqa o’quv 
yurtlarida stipendiya to’lab malakasini oshirishni;
-
boshqa joydagi ishga qabul qilinganda moddiy xarajatlar uchun 
qonun hujjatlariga muvofiq kompensatsiya to’lashni;
-
haq to’lanadigan jamoat ishlarida qatnashish uchun muddatli 
mehnat shartnomasi tuzish imkoniyatlarini kafolatlaydi.
Ish bilan ta’minlashning huquqiy, iqtisodiy va tashkiliy shartlari 
hamda mehnat qilish huquqini amalga oshirishning kafolatlari O’zbekiston 
Respublikasining mehnat to’g’risidagi qonunlari va boshqa normativ 
509

---

hujjatlarida belgilab qo’yilgan. Uzbekiston Respublikasi 
Konstitutsiyasining 37-moddasida “Har bir shaxs mehnat qilish, erkin kasb 
tanlash, adolatli mehnat sharoitlarida ishlash va qonunda ko’rsatilgan 
tartibda ishsizlikdan himoyalanish huquqiga egadir”
47
, deb kafolatlangan. 
Ana shundan kelib chiqqan holda har bir xodim:
-
muddatlari chegarasi belgilangan ish vaqtini o’rnatish, bir qator 
kasblar va ishlar uchun ish kunini qisqartirish, har haftalik dam olish 
kunlari, bayram kunlari, shuningdek yillik ta’tillar berish orqali 
ta’minlanadigan dam olish;
-
o’zining mehnat huquqlarini himoya qilish, shu jumladan sud 
orqali himoya qilish va malakali yuridik yordam olish;
-
jamoalarga doir mehnat nizolarida o’z manfaatlarini himoyalash 
huquqiga egadir.