Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

Karyerani boshlanishi
Kayrerani tanlash
O’zining kuchli va zaif tomonlarini aniqlash. Manfaatlarni aniq 
belgilab olish. Ehtiyojlarni aniqlash
Korxona (tashkilot)ni tanlash
Korxona (tashkilot)ning shaxsiy ehtiyojlariga mos ekanligi; 
Korxona (tashkilot)ning joylashishi; Ishning mavjudligini; 
Mehnatga to’lanadigan haq va rag’batlantirishlar miqdorining 
o’sishi uchunimkoniyatlar mavjuligini aniqlash
Mo’ljal
Korxona (tashkilot)dagi ish o’rni nufuzi; Korxona (tashkilot)ning 
jamiyat farovonligiga qo’shayotgan hissasi; Korxona (tashkilot) 
to’g’risidagi mavjud axborotlarni o’rganish
Ta’lim
Mehnat faoliyati bilan bog’liq stajirovkalar; Kurslarda qatnashish. 
Ta’lim dasturlarini kengaytirish
Rahbarlik
Ishdagi muvaffaqiyatlar to’g’risida axborotga ega bo’lish. 
Murakkabroq vazifalarni bajarishga o’tish imkoniyatini ko’rib 
chiqish
11.2-rasm. Kar’erani tanlashda hisobga olingan omillar
Vertikal va gorizontal kar’era xodimlarning ikki toifasini farqlaydi:
1. “Mansabparast shaxs".
Bu toifa xodimlar ijtimoiy va xizmat 
darajalarida yuqoriroq mavqega ega bo’lishga intiladilar. Bu xodimlar 
fikricha, o’zlariga etarlicha huquq, imkoniyat, vakolat, mansab 
berilmaganligi ularning o’z salohiyatlarini to’liqroq namoyon etishlariga 
to’sqinlik qiladi. Bu ularda o’z mehnat faoliyatidan qoniqmaslik hissini 
uyg’otadi. Bunday xodimlar yuqoriroq lavozimda imkoniyatlar katta, deb 
o’ylaydilar. Biroq bu toifa xodim xizmat vazifasi va lavozimda o’sgani sari 
aniq faoliyatdan tobora uzoqlasha boshlaydi va rasmiyatchilik bilan bog’liq 
holatga tushib qoladi.
Buning natijasida, ko’p hollarda kar’era boshida rejalangan g’oyalarni 
amalga oshirishning umuman imkoniyati bo’lmaydi. Ijodkorlik sifatlariga 
ega xodimlarni bu o’ta og’ir ahvolga solib qo’yadi. Quyidagi jadvalda 
457

---

rahbar xodimlar lavozimda ko’tarilgan sari ularga talablar darajasi va 
mazmunining o’zgarishi yaqqol aks etgan. Bevosita xuddi shunday 
mansabparast shaxslar vertikal kar’erada ko’proq muvaffaqiyat 
qozonadilar.
11.3-jadval