Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

amaliy kar’era
tushunchasi qo’llaniladi. Amaliy 
kar’era — xodim faoliyatning biror sohasida yuqoriga ko’tarilishi, 
ko’nikmalari, qobiliyati, malakasi hamda faoliyati bilan bog’liq holda 
rag’batlantirish miqdorining o’zgarishi, hayotda tanlangan yo’li bo’yicha 
olg’a qarab harakati, mashhur bo’lishi, shuhrat qozonishidir.
Amaliy kar’era xodimning o’z mehnat faoliyati kelajagi to’g’risida 
sub’ektiv fikr yuritish, o’zini namoyon qilish istagidan shakllana 
boshlaydi. Bu xodimning ichki nuqtai nazari, korxona yoki tashkilotda 
o’z o’rnini, maqomini sub’ektiv tasavvur etishidir. Ba’zi birovlar uchun 
mehnat faoliyatidagi muvaffaqiyat (kar’era) xizmat vazifalari 
(lavozimlar) pog’onalaridan yuqoriga ko’tarilishdir. Boshqalar uchun esa 
muvaffaqiyat — egallab turgan xizmat vazifasi (lavozim)da ijod bilan 
shug’ullanish, kasb mahoratini oshirishdir. Shu sababli amaliy kar’era 
turlari ko’p (11.1- rasm).
450

---

Lavozimda o’sish uchun ayrim xodimlar uzoq muddatli reja 
tuzishlari mumkin. Lekin ko’pchilik bunday qilmaydi. Sotsiologlar 
tomonidan o’tkazilgan tadqiqotlar mehnatga layoqatli aholining 70 foizi 
lavozimda o’sish uchun biron-bir rejaga ega emasligini ko’rsatgan. Ana 
shu aholining 20 foizi o’z kar’erasini aniq rejalashtirar ekan. Ular malaka 
oshirish kurslariga qatnaydilar, turdosh kasblarni egallaydilar, chet 
tillarini o’rganadilar va hokazo.
Faqat 10 foiz aholigina qachon, qanday qilib, rejalagan lavozimni 
egallashini bilar ekan, xolos.
Aholi uchun kar’era tushunchasining mohiyati ham turlichadir (11.1- 
jadval).
11.1-jadval
“Nimani muvaffaqiyatli karyera deb hisoblash kerak?” degan savolga 
anketa savoliga javoblar
(savolga bir nechta javob berish mumkin bo’lgan)
43
Anketa savoli bo’yicha 
javob variantlari
Rossiyaliklar 
(foiz)
Moskvaliklar 
(foiz)
Qobilyat, bilim, malakaga 
mos ish
Mehnatga to’lanadigan 
katta ish haqi, daromad
43
Элитный перcонал. 2001 г. 25 cентября, №37. - C.17.
451
Amaliy karyera
Korxonalararo 
Ixtisoslashgan 
Korxona ichida 
Ixtisoslashmagan 
Vertikal 
Bosqichli 
Yashirin 
Gorizantal