Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

Tarif shartlarini ishlab chiqish bosqichlarida:
— mehnatning sifati baholanadi;
— birinchi razryad tarif stavkasi yoki asos vazifasini o’taydigan 
maosh miqdori belgilanadi;
— razryadlar (lavozim kategoriyalari) miqdori aniqlanadi;
—
razryadlararo koeffitsientlar belgilanadi;
— tarif setkasi yoki lavozim maoshi quyi nuqtalari o’rtasidagi 
tafovut belgilanadi.
Shundan so’ng ish haqining tarif va tarif ustki qismlarini, tarmoq 
375
I
Asosiy ish 
haqini 
shakllan-
tirish usuli
Turli tarif 
setkalari 
asosida
Tarifsiz haq 
to’lash tizimi 
asosida
Yagona tarif 
setkalari 
asosida
Ishbay 
Vaqtbay 
II
Mehnatga 
haq to’lash 
shakllari
III
Rag’batlan-
tirish tizimlari 
yoki vositalari
An’anaviy 
tizimlari 
Yangicha 
yondashuv-
larini ishlab 
chiqish
9.23-rasm. Mehnatga haq to’lashni tashkil etish

---

ichki, tarmoqlararo va hududiy stavka va maoshlarni tabaqalashtirishni 
tegishli ravishda bog’lash, mehnatga haq to’lash tarkibi, shakli 
vatizimlarini ishlab chiqish ko’zda tutiladi.
Tarif va tarif usti shartlarini muvofiqlashtirish bosqichi
ish 
haqining belgilangan nisbatlariga rioya qilish, iqtisodiy, ijtimoiy va ishlab 
chiqarish sharoitlari o’zgarishiga bog’liq ravishda stavka va maoshlar 
miqdoriga aniqlik kiritish maqsadlarini ko’zlaydi.
Mehnatga haq to’lashni tashkil etishda quyidagilardan foydalaniladi:
1. Tarif stavkalari.
2. Ishchilarga talablar va ishlar xususiyatlari bayon etilgan tarif-
malaka spravochniklari.
3. Tarif setkasi.
4. Ish haqining eng kam miqdori (qonunda belgilab qo’yilgan).
5.
Mintaqaviy koeffitsientlar.
6.
Tirikchilik uchun zarur eng kam miqdor (O’zbekiston 
Respublikasi Konstitutsiyasi 39- moddasiga muvofiq tirikchilik uchun 
zarur eng kam miqdor rasman belgilab qo’yiladi)
39
.
7.
Ish haqini indeksatsiya qilish qoidalari.
8. Xodimga ish haqini to’lash qoidasi.
9. Mehnatga to’lanadigan haqni xodimlar o’rtasida taqsimlash 
qoidalari.
10. Tungi vaqtdagi ish uchun ustamalar.
11. Og’ir mehnat sharoiti uchun ish haqiga ustamalar.
12. Bayram va dam olish kunlaridagi ish uchun ustamalar.
13. Ish vaqtidan tashqari ish uchun ustamalar.
14. Me’yoriy ish vaqtidan ortiqcha ish uchun ustamalar.
15. Ta’til vaqti uchun haqto’lash qoidalari.
16. Ta’lim vaqti uchun haqto’lash qoidalari.
17. Kasallik vaqti uchun haqto’lash qoidalari.
18. Mehnat qobiliyatini yo’qotganda kompensatsiyani hisoblab 
chiqish qoidalari.
19.Mukofot to’lash qoidalari hamda mukofot beriladigan faoliyat 
turlari.
20. Xodimlarning korxona tomonidan qoplanadigan xarajatlari.
21. Foydaga sheriklik qoidalari.