Q u sm o n o V, U. J o ‘rayev, N. N o r q u L o V о ‘zbekiston tarixi

,,Qo‘qon  xonligining  madaniy  hayoti“  jadvalini  to‘ldiring
Adabiyotning yirik 
namoyandalari,  ularning asarlari
Tarixchi olimlar, 
ularning asarlari
Me’moriy
obidalar
136

---

VIII BOB.
  MARKAZIY  OSIYO  DAVIATIARI- 
NING   XALQARO  M UNOSABATLARI
YIII bobni o‘rganish natijasida:
•  0 ‘zbek xonliMarining xalqaro aloqalari va Rossiya bosimining 
kuchayib  borishi  sabablari;
•  M arkaziy  Osiyoda  Rossiya — Buyuk  Britaniya  raqobati 
sabablari;
•  0 ‘zbek xonliklarining  taraqqiyotda  orqada  qolish  sabablari 
va uning oqibatlari haqida bilimga esa bo ‘lasiz.
38-  §.  XVI—XVIII  asrlarda  xalqaro  munosabatlar
Xuroson  —  raqobat 
XVI  asrda  Osiyoning  bir-biriga  tutash
maydoni 
qismida  uch  siyosiy  kuch  kurash  may-
doniga cliiqqan edi.  Bular — M ovaroun­
nahrda shayboniylar,  Eronda safaviylar va H indistonda boburiylar 
edi.  Xalqaro  va  o ‘zaro  munosabatlarda bu  uch  sulola  manfaatlari 
to ‘qnashib,  raqobatchilik  kuchayib  bordi.
Ularning manfaatlari to ‘qnashgan nuqta Xuroson edi.  Chunki, 
Xuroson ham  harbiy-siyosiy, ham  savdo-iqtisodiy jihatdan m uhim 
o ‘rin  tu tar  edi.  B undan  tashqari,  X uroson  —  M ovarounnahr, 
Eron va  H indiston yo‘nalishida  o ‘ziga xos  darvoza vazifasini ham  
o ‘tar  edi.
Xurosonni nazorat qilish masalasida shayboniylar va safaviylar 
o ‘rtasida  keskin  kurash  ketgan.
Bu  masalada  M uham m ad  Shayboniyxon,  Ubaydullaxon  va 
Abdullaxonlar  davrida  shayboniylar  ustunlik  qilganlar.  Keyincha­
lik  safaviylaming  qo‘li  baland  kelgan  va  oxir-oqibatda,  ular  X u­
rosonni  Movaroun n ahrdan  ajratib  tashlashga  muvaffaq bo ‘lganlar.