Pul massasi va uni tartibga solish muammolari

Pul massasi va uni tartibga solish muammolari

KURS ISHI




Toshkent - 2020


Mundarija

Kirish………………………………………………………………………	3
1. Pul massasi tushunchasi, uning mohiyati……………………………….	5
2. Pul agregatlari va pulni tartibga solishning amaliyotda qo’llanilishi…...	11
3. Pul muomilasi va uning amal qilish qonuniyatlari……………………...	17
4. O’zbekistonda pul massasini tartibga solish muammolari va ularni bartaraf etish holati tahlili…………………………………………………	25
5. O’zbekistonda pul massasini tartibga solish va mavjud muammolarni bartaraf etish yo’nalishlari…………………………………………………	32
Xulosa……………………………………………………………………...	39
Foydalanilgan adabiyotlar…………………………………………………	41

Kirish

Kurs ishi mavzusining dolzarbligi.

Iqtisodiyotimizning bozor munosabatlariga o’tishi pulning qiymatini sezilarli darajada oshirdi. Pul iqtisodiyoti muammolari milliy iqtisodiyotni qayta qurish bo’yicha amaliy chora-tadbirlarda ham, nazariy izlanishlarda ham asosiy muammoga aylanmoqda. Shu sababli, ushbu masalalar iqtisodiy matbuot sahifalarida qizg’in muhokama qilinganiga qaramay, ularning ahamiyati kamaymaydi. Inflyatsiya jarayonlarini tahlil qilishning yuqori xarajati, mavjud bo’lgan ko’plab omillar to’g’ri pul-kredit siyosatini ishlab chiqishni qiyinlashtiradi.

Mamlakatimiz va boshqa davlatlar tajribasi shuni ko’rsatadiki, bozor munosabatlariga o’tish narxlarning tez o’sishi va inflyatsion omillar ta’sirining kuchayishi bilan birga keladi. Bozor munosabatlariga o’tish inflyatsiyani chuqurlashishiga sabab bo’ladimi yoki bu munosabatlarda ilgari to’plangan inflyatsiya potentsiali o’z ifodasini topadimi yoki yo’qligini to’g’ri baholash juda muhimdir.

Ko’pgina mamlakatlar tajribasi shuni ko’rsatadiki, markaziy rejalashtirishning uzoq muddatli faoliyati odatda pul va pul oqimlari balansidagi nomutanosiblikka olib keladi.

Haqiqiy iqtisodiyotda pul tovar singari narxga va o’z kursiga ega bo’ladi. Valyuta kursi narxlash elementlari bo’lmish talab va taklifga bog’liq, bu esa o’z navbatida ko’plab omillar ta’sirida bo’ladi.

Shuningdek, pul taklifining inflyatsiya darajasiga to’g’ridan-to’g’ri ta’sir qilishini hisobga olsak, ushbu sohada chuqur islohotlar amalga oshirilishiga ehtiyoj borligi yaqqol seziladi.

Bu to’g’risida davlatimiz rahbari SH.M. Mirziyoyev ham quyidagi fikrlarni bildirgan.

“2020-yilda makroiqtisodiy barqarorlikni taʼminlash va inflyatsiyani jilovlash - iqtisodiy islohotlar jarayonidagi bosh vazifamizdir.

Biz shu yildan boshlab inflyatsiyaviy targetlash tizimini joriy qilishga o’tdik. Bu borada Iqtisodiyot va sanoat vazirligi, Markaziy bank, Moliya vazirligi iqtisodiy o’sish bilan inflyatsiya o’rtasida muvozanatni taʼminlashi, tashqi xavf-xatarlarni hisobga olishi zarur.

Davlat tomonidan 37 turdagi mahsulot va xizmatlar narxining tartibga solinayotgani erkin raqobatga salbiy taʼsir qilmoqda. Shuni hisobga olib, endi asosiy eʼtiborni narxlarni belgilashga emas, balki korxonalar o’rtasida sog’lom raqobatni taʼminlash orqali narxlarni pasaytirishga va sifatni oshirishga qaratishimiz kerak”¹.

Yuqorida bildirilgan fikrlar mazkur kurs ishi mavzusining naqadar dolzarb ahamiyat kasb etishini asoslab beradi.