Pul, kredit va banklar

jamg‘arma 
funktsiyasini
bajaradi.    Demak,  pullar  pul  oboroti  jarayonida  tovarlar  va  ko‘rsatilgan 
xizmatlarning  muomala  vositasi  sifatida  namoyon  bo‘lmaganda,  shuningdek,  oldindan 
ko‘rsatilgan  xizmatlar  va  sotib  olingan  tovarlar  uchun  to‘lov  vositasi  vazifasini  bajarmagan 
paytlarda    jamg‘arma  funktsiyasini  bajaradi.  Agar,  jamiyatda  yuz  berayotgan  iqtisodiy 
munosabatlar va aholining ijtimoiy – iqtisodiy faoliyatiga nazar tashlaydigan bo‘lsak, pul asosan 
jamg‘arma vositasi funktsiyasini bajarayotganligining guvohi bo‘lishimiz mumkin. 
Pulning jamg‘arma vositasi funktsiyasi aholining vaqtincha foydalanmasdan kishilar o‘zi 
bilan  olib  yurganda  yoki  uyda  saqlaganda,  bankning  omonat  hisobvaraqlarida  saqlanishi, 
shuningdek,  barcha  turdagi  xo‘jalik  yurituvchi  sub’ektlarning  naqd  pul  ko‘rinishida  kassada 
saqlanadigan    vaqtincha  bo‘sh  mablag‘lari  va  bank  hisobvaraqlarida  naqd  pulsiz  ko‘rinishda 
namoyon bo‘ladi.  
Pulning  jamg‘arma  funktsiyasi  kredit  muassasalarida  iqtisodiy  jihatdan  muhim  vazifani 
bajaradi.  Kredit  muassasalari  jamiyat  miqyosidagi  vaqtincha  bo‘sh  pul  mablag‘larni  (naqd  va 
naqdsiz  pul  ko‘rinishida)  ma’lum  shartlar  asosida  o‘zida  jamlab,  ushbu  mablag‘larga  ehtiyoji 
bo‘lgan  yuridik  va  jismoniy  shaxslarga  to‘lovililik,  maqsadlilik  va  qaytarishlik  asosida  berishi 
orqali,  mamlakatda  jami  ijtimoiy  mahsulotni  ko‘paytirishda  pulning  jamg‘arma  funktsiyasidan 
foydalanadi. 
Iqtisodiyotda yuqori inflyatsiya darajasi pulning aholi qo‘lidagi va kredit muassasalarida 
jamg‘arma  vositasi  funktsiyasini  bir  qadar  chegaralaydi.  Aholi  o‘zining  vaqtincha  pul 
mablag‘larini  banklarda  va  uyda  saqlashdan  ko‘radigan  iqtisodiy  samaradorligi  past  bo‘lishi, 
iqtisodiyotda  tovarlarning  bahosini  kundan  kunga  o‘sib  borish  tendentsiyasiga  ega  bo‘lgan 
sharoitda,  ushbu,  pullarni  qimmatbaho  metallarni,  ko‘chmas  mulk  va  xorijiy  valyutalarni  sotib 
olishga sarflaydi. Buning natijasida, mamlakat Markaziy banki tomonidan olib borilayotgan pul 
– kredit siyosatining samarasi ko‘zlangan maqsadga erishish imkoniyatini bermaydi. 
Pulning jamg‘arma funktsiyasining ahamiyatini  oshirish uchun quyidagilarni ta’minlash 
lozim:  
 –  omonatchilarning  kredit  muassasalarda  saqlanayotgan  pul  mablag‘laridan  iqtisodiy 
manfaat  ko‘rish,  istagan  paytda  to‘liq  va  zudlik  bilan  qaytarib  olish  imkoniyatini 
ta’minlanganligi; 
 – qo‘yilgan mablag‘larning kafolatlanganligi (sir saqlanishi, iqtisodiy barqarorligi, to‘liq 
qaytarilishi); 
 – risk darajasining pastligi. 
Pulning  funktsiyalari  bir  –  biriga  bevosita  bog‘liq  bo‘lib,  ular  doimo  bir  –  birini 
to‘ldirgan holda iqtisodiyotda harakatda bo‘ladi.