Psixologiya va gumanitar fanlar kafedrasi

Elektron ta’lim resurslari
1. www. pedagog. Uz
2. www. Ziyonet. Uz
GLOSSARIY
Psixologiya tarixi

№	o‘zbekcha	ruscha	ingliz	ta’rifi
	Adaptatsiya	Adaptatsiya	adaptation	insonning ijtimoiy muhitga doimiy faol moslashuvi jarayoni.
	Appersepsiya	Appersepsiya	Apperception	yangi davr psixologiyasi va falsafasi tushunchasi, qandaydir taasurot yoki xissiyotning aniq va anglangan idrok etilishi; idrokning oldingi tajriba va inson faoliyatining tarkibi bilan bog‘liqligi. Leybnits tomonidan kiritilgan.
	Apeyron	Apeyron	Apeiron	bu tushunchani Anksimandr doimiy xarakatda bo‘luvchi sifatsiz, belgilanmagan oxiri yo‘q materiyani belgilash uchun kiritgan.
	Arxe	Arxe	arche	dunyoning birlamchi asosi, ruhning asosiy muxim qismi.
	Arxetip	Arxetip	archetip	YUngning analitik psixologiyasining markaziy tushunchasi. Jamiyat madaniyatini aks ettiruvchi, avloddan-avlodga o‘tuvchi va kollektiv ongsizlikda yashiringan obrazlardir.
	Bixeviorizm	Bixeviorizm	bixeviorizm	ongni psixologiyaning predmeti sifatida rad etuvchi va psixikani xulq-atvorning turli ko‘rinishlariga bog‘lovchi yondashuv.
	Geremenevtika	Geremenevtika	germenevtic	matnni tushunish va talqin etish nazariyasi. Tushuntirish metodi muallifning sub’ektiv istaklari va kechinmalari xamda ob’ektiv asoslarga tayangandir
	Gumanistik psixologiya	Gumanisticheskaya psixologiya	Gumanistyc psychology	tadqiqotning asosiy predmeti sifatida o‘z-o‘zini dolzarblashtirishga va doimiy shaxslilik o‘sishiga intiluvchi inson shaxsini ko‘ruvchi psixologik yo‘nalishdir.
	Assotsionizm	Assotsionizm	associationism	XVIII asrda vujudga kelgan birinchi psixologik maktab bo‘lib bircha psixik jarayonlar kelib chiqishini assotsiatsiya prinsipi asosida tushuntirgan.
	Determinizm	Determinizm	determinizm	psixik xolatlarning ularning yuzaga keltiruvchi faktlarga bog‘liqligi qonuniyati. Psixologik determinizm psixik voqeliklar va xolatlarning sababiy asoslanganligidan kelib chiqadi.
	Intensionallik	Intensionalnost	Intentionality	ongning predmetga yo‘nalganligi
	Interiorizatsiya	Interiorizatsiya	Interiorization	inson psixikasi ichki tuzilmalarining boshqalar tomonidan axborot yoki xulq-atvor ko‘rinishida tashqi tajriba sifatida o‘zlashtirilishi va shakillanishi.
	Katarsis	Katarsis	Catharsis	ichki tozalanish va kuch olish xolatini chaqiruvchi emotsional o‘zgarish.
	Kognitiv psixologiya	Kognitivnaya psixologiya	cognitive psychology	psixikani axborotni qayta ishlash uchun mo‘ljallangan sistema sifatida ko‘ruvchi psixologik yo‘nalish.
	Paradigma	Paradigma	Paradigm	tushunchalar tizimida mavjud bo‘lgan qatiy ilmiy nazariya borliqning sifatlarini aks ettiradi, shuningdek barchaning ilmiy yutuqlarning tan olishi, ilmiy jamiyatga belgilangan tarixiy davr davomida muommolarni ilgari surish va ularni xal etish modelini beruvchidir
	Personalizm	Personalizm	Personalism	V. SHtern tomonidan asos solingan psixologiya yo‘nalishi bo‘lib unga ko‘ra tadqiqot predmeti to‘laqonli shaxs xisoblangan.
	Psixeya	Psixeya	Psyche	inson ruhining grek mifologiyasida tasvirlanishi. U kapalak yoki qiz ko‘rinishida bo‘lgan.
	Psixoanaliz	Psixoanaliz	Psychoanalysis	Psixikaning chuqur anglanmagan tuzilmalarini tadqiq etish metodi.
	Rekapitulyasiya nazariyasi	Teoriya rekapitulyasii	Recapitulation nazariyasi	S. Xoll nazariyasi bo‘lib, unga ko‘ra ontagenez filogenezda takrorlanadi.
	Transfer	Transfer	Transfer	psixoanalizda qo‘llaniluvchi metod bo‘lib, patsientning yaqin insonlariga ayniqsa ota-onasiga bo‘lgan emotsional munosabatining psixoterapevtga o‘tkazilishini anglatuvchi termin.
	Ustanovka	Ustanovka	setting	insonning ongsiz ravishda belgilangan xolatda va belgilangan yo‘nalishda xarakat qilishga tayyorligi.
	Filogenez	Filogenez	Phylogenesis	insonlar va xayvonlar psixikasining vujudga kelishi va tarixiy rivojlanishi jarayoni.
	Eydos	Eydos	eidos	qadimgi grek falsafasidagi termin tashqi ko‘rinish, obraz degan manolarni bildiradi Demokritda atomning belgilanishi, Platon bo‘yicha esa, g‘oyaning sinonimidir.
	Empirizm	Empirizm	Empiricism	bu yondashuvga ko‘ra dunyoning asosiy tasviri tajribali bilim asosida shakillanadi.