Psixologiya pániniń predmeti hám rawajlaniiw tariyxi. Ulıwma psixologiyanıń predmeti hám wazıypaları

Psixologiya pániniń predmeti hám rawajlaniiw tariyxi.


1.Ulıwma psixologiyanıń predmeti hám wazıypaları. Psixologiya sózi grek tilinen kelip shıqqan rux, jan haqqında bilim degendi ańlatıp, búgingi kúnde bul sóz rux hám psixika haqqında, psixikalıq hádiyselerdi úyreniwshi ilim sıpatında tán alınǵan. Adamnıń ruxıy dúnyası menen baylanıslı barlıq hádiyseler hám processler onıń predmeti esaplanadı. Psixika degenimiz ne? Psixikalıq hádiyselerge neler kiredi degen soraw payda boları sózsiz?
Psixologiyanıń wazıypası – insannıń psixikalıq turmısınıń nızamlılıqların úyreniw bolıp, usı nızamlılıqlar oqıw, miynet, dóretiwshilik xızmetiniń hár qıylı túrlerin shólkemlestiriwde, adamlardıń óz – ara qatnasları sistemasın durıs dúziwde, shaxstı qáliplestiriw procesin jaqsı shólkemlestiriwde paydalanıladı.
Psixologiyanıń nızamlılıqları – obektiv dúnyanıń xızmetinde qalayınsha sáwlelenetuǵının, adam ózin qorshap turǵan obektiv dúnyanı qalayınsha bilip alatuǵının kórsetedi. Psixologiyalıq nızamlılıqlar insannıń jası úlkeygen sayın psixikalıq xızmetler qáytip rawajlanatuǵının hám adamnıń psixikalıq qásiyetleri qalayınsha qáliplesetuǵının ańlatadı. Demek, psixologiya psixikalıq qubılıslardıń xızmetiniń obektiv sharayatlarınan ǵárezli ekenin izertleydi. Máselen, usı sharayatlardıń tásiri menen shaxstıń qalay qáliplesetuǵının túsindiredi.
Insandı anaǵurlım durıs túsiniw hám bul arqalı oǵan unamlı tásir etiw ushın psixologiya adamnıń psixikalıq xızmetiniń nızamlılıqların úyrenedi. Sonlıqtan da, adamlar bir – biri menen óz – ara quramalı qatnas jasap, bir – birine tásir etetuǵın ámeliy xızmettiń barlıq túrlerinde psixologiyanıń áhmiyeti oǵada úlken. Psixikalıq hádiyseler tórt toparlıq hádiyselerdi óz ishine qamtıydı. Bular psixikalıq processler (psixikalıq funkciyalar), psixikalıq jaǵdaylar, psixikalıq ózgeshelikler, massalıq psixikalıq hádiyseler kórinisinde júz beredi. Óz gezeginde psixikalıq processlerdiń ózi seziw, qabıl etiw, este saqlaw, oylaw, sóylew bolıp bólinip, bul processler arqalı adam ózin hám dógerek átiraptı biledi. Sol ushın da bul biliw processleri (kognitiv) ataması menen de qollanıladı, biliw procesine dıqqatı kirgiziw múmkin sebebi, dıqqacız hesh nárseni bilip bolmaydı.