Psixologiy asi

mavjud. Tan sog'ligi yoki xastaligi haqida darak beruvchi ko'p sonli
interoretseptiv impulslar yig'indisi kayfiyatga ta ’sir ko'rsatadi. Odam
kayfiyatiga qarab tetik, dadil, jizza k i, m a ’yus b o'lad i. Jizzakilik va
m a ’yuslik biror x astalik b o sh la n g a n in in g ilk alom ati b o'lish i ham
mumkin.
6.2. Hissiyotning fiziologik mexanizmlari
So'nggi yillarda fanda hissiyotning fiziologik mexanizmlari xususida
ta la y g in a m a ’lu m o tla r to 'p la n g a n . H is s iy fa o liy a td a b osh m iya
p o 'stlo g 'i, miya o sti tuzilm alari, v eg etativ asab tizim i, shuningdek,
gormonlar va mediatorlar ishtirok etadi. Hissiy faoliyatda faol ishtirok
etuvchi tu zilm alar 22-rasm da k eltirilg a n . O dam ning aksariyat his-
tu yg'ulari so 'z t a ’siri bilan b o g 'la n g a n . M a ’lum ki, odam q o 'r q ib
ketganida yoki g'azablanganida qonda adrenalin miqdori oshib ketadi.
Yuzaga kelgan giperadrenalinemiya natijasida jigar va mushaklarda
glikogen jadallik bilan parchalanadi. Bunda qonda qand miqdori ham
oshadi va organ izm n i y o n ilg 'i m a teria li b ilan t a ’m in laydi. H issiy
qo'zg'alishlarda gipofiz va qalqonsim on bezning inkretor faoliyati ham
oshadi.
117

---

22-rasm. Hissiy faoliyatni ta’minlab beruvchi asosiy tuzilmalar
H is-tuyg‘ular, ayniqsa, yurak-qon tom ir sistem asi va arterial qon
bosimiga keskin t a ’sir ko'rsatadi. Bu holat turli darajadagi vegetativ
o'zgarishlar bilan nam oyon bo'ladi. H issiy o'zgarishlar teri galvanik
reaksiyasi (T G R ) ni o'zgartiradi. Bu bag'oyat sezgir reaksiya shundan
iboratki, hatto yengil hissiy ta’sirlar sezgir galvanometr bilan o'lchana-
digan terming elekti potensiali o'zgarishlariga sabab bo'ladi,