Protozooy kasalliklari reja: Ixtibodozlar Tarqalishi va iqtisodiy zarari

BALIQLARNING PROTOZOOY KASALLIKLARI
Reja:

1. 
   Ixtibodozlar
   
2. 
   Tarqalishi va iqtisodiy zarari
   
3. 
   Kostioz
   
4. 
   Foydalanilgan adabiyotlar
   

IXTIOBODOZ
Ixtiobodoz (kostioz) – invazion kasallik bo‘lib, yosh baliqlarda Bodonidae oilasiga kiruvchi xivchinlilar tomonidan qo‘zg‘atiladi.
Tarqalishi va iqtisodiy zarari. Ixtiobodoz Ukrainaning karpsimonlarni yetishtiradigan janubiy qismida, shimoliy Kavkazda, markaziy Rossiyada va ko‘pgina boshqa mamlakatlarda tarqalgan. Yosh baliqlarning, asosan lichinkalarning nobud bo‘lishi iqtisodiy zararni keltirib chiqaradi.
Qo‘zg‘atuvchi. Ichthyobodo (costia) necatrix xivchinlisi, parazit noksimon shaklli, uzunligi 8-15 mkm. Old tarafida 2 ta xivchini bor, uning yordamida tanasini tutib turadi va suvda harakatlanadi. Parazit hujayrasining ichki qismida yadrosi bor va bitta yoki ikkita katta hazm qiluvchi vakuolasi ham bor. Noqulay sharoitda Kostia sista hosil qiladi, u tashqi tasirlarga ancha chidamli. Kostia bo‘linish yo‘li bilan suvning 15-20⁰C haroratda ko‘payadi. Chuchuk suv baliqlarining jabralarida va terisida joylashadi.
Epizootologik ma’lumotlar. Kostioz bilan karp, forel, linya, karasiya va ko‘pgina akvarium baliqlarining yosh avlodi kasallanadi. Bu sun’iy yyetishtiriladigan yosh karplarning odatiy kasalligi. Ular ozuqa yyetishmasligi tufayli kasallanadi. Ko‘chirib o‘tkazish yo‘li bilan hovuzlarda baliqlar miqdori kamayadi va ozuqa miqdori yetarli bo‘ladi natijada kasallanish foizi pasayadi va kasallik asta – sekin so‘nadi. Ba’zan ixtiobodoz qishki hovuz va havzalarda o‘sadigan bir yillik karplarda uchraydi. Shuningdek forel yetishtiriladigan, losos yetishtiriladigan issiq suvli xo‘jaliklarda va kemalarda uchraydi. Kasallik tarqalgan hovuzlardan boshqa joylarga zararlangan suv va baliqxo‘r qushlar orqali tarqaladi. Harorat pasayganda yoki noqulay sharoitlarda kostia sista hosil qiladi. Sistalari baliq epidermisida qolishi mumkin yoki hovuz ostiga tushib, ma’lum muddat hatto butun qish bo‘yi qolishi mumkin.