Практикум ҳуқуқбузарлик, жиноятчиликнинг олдини олиш ва танглик вазиятидаги болалар билан ишлаш бўйича

5-машқ.
Гуруҳ аъзолари давра бўлиб ўтирадилар.
Бошловчи кўрсатмаси: «Келинглар, ҳаммамизни катта ёзув машинаси деб тасаввур қилинглар. Ҳамма шу машиналар ҳарф тугмаларимиз (кейинроқ ҳаммамиз алфавитдаги барча ҳарфларни бўлишиб оламиз). Машинкамиз ҳар хил сўзларни ёзиши мумкин».
Масалан: «Позд» деб айтиш шу сўзни ёзишни таклиф қилсам гуруҳ аъзолари кетма-кет ўринларидан туриб сўзни ёзиши мумкин. Бу ҳолда кимлар «П» ҳарфи ўрнида туради ва «п» деб ҳарфи ўрнига ўтиб туради ва ўз ҳарфини овозини чиқариб айтади ва ҳоказо.
Агар машинкамиз хато билан ёзса машқни бошқатдан қайтарамиз.
бошловчи машқни давом эттиради ва шундай сўзлар топиши керакки, иложи борича гуруҳнинг ҳамма аъолари қатнашсин. Ҳарф тақсимлаш жараёнида гуруҳ аъзолари бир чеккадан алфавит ҳарфларини эслаб қолаверадилар.
Бу жараён, яъни алфавитнинг ҳамма ҳарфлари тақсимланиб олмагунча, гуруҳнинг ҳар бир аъзосига учтадан ҳарф тегишли мумкин (агар гуруҳ аъзолари 12 киши бўлса). Ўқитувчи машқни ўз ихтиёрига кўра шакллантириши мумкин. Масалан бирон-бир шеър ёки мақолни машинкада ёзиб чиқишни таклиф қилиш орқали. Одатда машқ бажариш натижасида ўқитувчиларнинг диққати ошади, кайфияти яхшиланади, уларнинг фаоллиги ошади. Доимо ҳамжиҳатлик билан ишлаш натижасида гуруҳ аҳиллиги янада кўтарилади.
6-машқ
Ўқитувчилар даврада ўтиришади.
Ўқитувчи (бошқарувчи) кўрсатмаси:-«Ҳозир ўтирганлар орасидан биттаси хонадан ташқарига чиқиб туради. Бу вақт мобайнида биз икки гуруҳга бўлинамиз, бу гуруҳлар бир-бирларидан гуруҳ аъзоларига хос бўлган фарқига қараб ажралиши мумкин.
Масалан: Бир гуруҳ аъзоларининг пойафзалида бойлоғичи бўлиши мумкин, иккинчи гуруҳ аъзоларининг оёқ кийимлари бойлоғичсиз бўлиши мумкин. Ҳар бир гуруҳ алоҳида жойлашиши керак бўлиб, гуруҳ аъзолари ёнма-ён ўтирадилар (масалан, биринчи гуруҳ иккинчисига қарама-қарши ўтириши мумкин). Ташқарида кутиб турган ўқувчи синфга қайтиб кириб гуруҳлар бир-бирларидан қайси белгиси билан фарқ қилганлигини топиши керак»
Қўйилган вазифа топилгандан сўнг, ўқитувчи бошқа ўқувчига шунга ўхшаш жумбоқни ечиш ёки топишни сўраши мумкин, яъни ўйин яна такрорланади. Ўқувчи ташқарига чиққанидан сўнг гуруҳ аъзолари бошқа бирон бир белги топиб бошқа кичик гуруҳларга бўлинадилар. Ўйиннинг янада мураккаблаштириш мақсадида бир топшириқнинг ўзида 3-4 фарқли белгиларни ўйлаб топиш мумкин.
Масалан: Кийимидан, ўтириш ҳолатларидан гуруҳ ҳолатларининг психологик хусусиятларига қараб ва ҳоказо.
Бу машқ ўқувчиларнинг кузатувчанлигини, диққатини ва тафаккурини ривожлантиради ва фаоллаштиради.
7-машқ
«Туғилган кунга совға» Тренинг иштирокчиларидан бири гуруҳ олдига чиқиб ўтиради. Ўйиннинг қолган ҳамма иштирокчилари унга индивидуал тарзда совға берадилар. «Совға бериш» тугагандан кейин, нима учун айнан шу нарсани совға қилиб берилганлиги асосланиб берилиши керак.