|
Intervalli qatorlarni grafik orqali tasvirlashda taqsimot gistogrammasi yasaladi. Buning uchun absissalar o’qida intervallar kattaligi ordinatalar o’qida chastotalar joylashtirilib, asosi, intervallar kattaligi, balandligi mos holda chastotalardan iborat to’g’ri to’rtburchaklar yonma-yon joylashishidan taqsimot gistogrammasi hosil qilinadi.
Қорамоллар сони
390
460
530
600
670
740
Фермер хўжаликлари сони
Тақсимот гистограммаси
3-misol. Tijorat banklarining faoliyati to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan:
№
|
Foiz stavkasi, %
|
Kredit miqdori, mlrd so’m
|
1
|
11,0
|
27,50
|
2
|
17,1
|
13,58
|
3
|
14,2
|
22,33
|
4
|
23,6
|
3,25
|
5
|
20,3
|
9,55
|
6
|
17,3
|
13,54
|
7
|
19,6
|
11,60
|
8
|
20,5
|
8,90
|
9
|
20,8
|
7,60
|
10
|
14,6
|
21,20
|
11
|
17,5
|
13,50
|
12
|
17,5
|
13,24
|
13
|
13,6
|
25,52
|
14
|
24,0
|
2,50
|
15
|
17,6
|
13,36
|
16
|
15,0
|
20,15
|
17
|
21,1
|
6,10
|
18
|
16,1
|
17,90
|
19
|
15,8
|
19,62
|
20
|
18,8
|
11,90
|
21
|
22,4
|
5,20
|
22
|
18,0
|
12,18
|
23
|
17,9
|
12,30
|
24
|
21,7
|
5,40
|
25
|
18,4
|
12,12
|
26
|
16,4
|
17,10
|
27
|
26,0
|
1,00
|
28
|
13,9
|
23,98
|
29
|
16,7
|
16,45
|
30
|
12,2
|
26,50
|
Yuqoridagi ma’lumotlar asosida tijorat banklarining kredit miqdori bo’yicha guruhlang.
Yechish. Kredit miqdori bo’yicha guruhlash uchta bosqichda amalga oshiriladi. Birinchi bosqichda guruhlar soni va guruh intervali aniqlanadi. Guruhlar soni Sterjess formulasiga asosan, to’plam birliklarining soni 30 ta bo’lganda 5 ta olinadi. Guruh oralig’i quyidagicha aniqlanadi:
Ikkinchi bosqichda, tijorat banklari uchun boshlang’ich ma’lumotlar asosida kredit miqdori bo’yicha quyidagi ishchi jadvallar tuziladi:
Ishchi jadval
Guruhlarning tartib raqami
|
Kredit miqdori bo’yicha banklar guruhlari, mlrd so’m
|
Tijorat banklari tartib raqami
|
Kredit miqdori,
mlrd so’m
|
1
|
2
|
3
|
4
|
I
|
1,00-6,30
|
8
13
16
20
23
26
|
3,25
2,50
6,10
5,20
5,40
1,00
|
|
Jami
|
6
|
23,45
|
II
|
6,30-11,60
|
1
7
11
|
9,55
8,90
7,60
|
|
Jami
|
3
|
26,05
|
III
|
11,60-16,90
|
2
5
6
10
14
17
19
22
24
27
28
|
13,58
13,54
11,60
13,50
13,24
13,36
11,90
12,30
12,18
12,12
16,45
|
|
Jami
|
11
|
143,77
|
1
|
2
|
3
|
4
|
IV
|
16,90-22,20
|
9
15
18
21
25
|
21,20
20,15
19,62
17,90
17,10
|
|
Jami
|
5
|
95,97
|
V
|
22,20-27,50
|
3
4
12
29
30
|
22,33
27,50
25,52
26,50
23,98
|
|
Jami
|
5
|
125,83
|
|
Hammasi
|
30
|
415,07
|
Uchinchi bosqichda ishchi jadvallar natijalari asosida yakuniy jadval tuziladi
Tijorat banklarining kredit miqdori bo’yicha guruhlash
Banklarning kredit miqdori bo’yicha guruhlari, mlrd so’m
|
Tijorat banklari
|
Kredit miqdori
|
soni
|
jamiga nisbatan, %
|
jami,
mlrd so’m
|
jamiga nisbatan, %
|
1,00-6,30
6,30-11,60
11,60-16,90
16,90-22,20
22,20-27,50
|
6
3
11
5
5
|
20,0
10,0
36,6
16,7
16,7
|
23,45
26,05
143,77
95,97
125,83
|
5,6
6,3
34,6
23,1
30,4
|
Jami
|
30
|
100,0
|
415,07
|
100,0
|
4-misol. 3-misol ma’lumotlari asosida kredit miqdori va foiz stavkasi o’rtasidagi bog’liqlikni analitik guruhlash yordamida baholang.
Yechish. Bu misolda kredit miqdori foiz stavkasiga bogliq bo’lgani uchun foiz stavkasi omil belgi, natijaviy belgi esa kredit miqdori bo’lib hisoblanadi. Demak, ular o’rtasida bog’liqlikni o’rganish uchun banklar omil belgi bo’yicha 5 ta guruhga ajratiladi.
Guruhlar soni 5 ta bo’lganda, foiz stavkasi bo’yicha guruhlar intervali 3,0% ni tashkil etadi, ya’ni
Ishchi jadval
Guruhlarning tartib raqami
|
Foiz stavkasi bo’yicha guruhlar, %
|
Tijorat banklari tartib raqami
|
Kredit miqdori,
mlrd so’m
|
A
|
1
|
2
|
3
|
I
|
11,0-14,0
|
4
29
12
30
|
27,50
26,50
25,52
23,98
|
|
Jami
|
4
|
103,50
|
II
|
14,0-17,0
|
3
9
15
18
21
25
28
|
22,33
21,20
20,15
19,62
17,90
17,10
16,45
|
|
Jami
|
7
|
134,75
|
III
|
17,0-20,0
|
2
5
10
14
17
22
24
27
19
6
|
13,58
13,54
13,50
13,24
13,36
12,30
12,18
12,12
11,90
11,60
|
|
Jami
|
10
|
127,32
|
IV
|
20,0-23,0
|
1
7
11
16
23
20
|
9,55
8,90
7,60
6,10
5,40
5,20
|
|
Jami
|
6
|
42,75
|
V
|
23,0-26,0
|
8
13
26
|
3,25
2,50
1,00
|
|
Jami
|
3
|
6,75
|
|
Hammasi
|
30
|
415,07
|
Endi, yuqorida keltirilgan ishchi jadvallar tuziladi va uning natijalari bo’yicha quyidagi yakuniy jadvalni tuzamiz:
Kredit miqdori va foiz stavkasi o’rtasidagi bog’liqligi
Foiz stavkasi bo’yicha guruhlar,%
|
Banklar soni
|
Kredit miqdori, mlrd sum
|
jami
|
o’rtacha
|
11,0-14,0
14,0-17,0
17,0-20,0
20,0-23,0
23,0-26,0
|
4
7
10
6
3
|
103,50
134,75
127,32
42,75
6,75
|
25,9
19,25
12,73
7,10
2,25
|
Jami
|
30
|
415,07
|
13,8
|
Yakuniy jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, foiz stavkasini ortib borishi natijasida bitta bankka to’g’ri keladigan o’rtacha kredit miqdori kamayib boradi.
Demak, o’rganilayotgan belgilar o’rtasidagi bog’lanish mavjud bo’lib, u teskari bog’lanish shaklida o’z aksini topgan.
Mustaqil ishlash uchun masalalar
1-masala. Oilalardagi bolalar soni to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan:
1
|
8
|
2
|
3
|
2
|
3
|
2
|
3
|
0
|
2
|
3
|
7
|
1
|
0
|
2
|
5
|
2
|
3
|
2
|
1
|
2
|
3
|
0
|
6
|
2
|
1
|
5
|
4
|
1
|
4
|
2
|
2
|
4
|
7
|
3
|
7
|
2
|
4
|
2
|
0
|
8
|
4
|
0
|
3
|
1
|
0
|
8
|
2
|
5
|
3
|
7
|
3
|
2
|
0
|
1
|
4
|
1
|
0
|
2
|
1
|
1
|
8
|
2
|
3
|
4
|
3
|
1
|
5
|
1
|
1
|
3
|
2
|
5
|
2
|
0
|
6
|
1
|
1
|
3
|
1
|
2
|
6
|
4
|
2
|
1
|
2
|
1
|
4
|
2
|
1
|
Yuqoridagi ma’lumotlar bo’yicha taqsimot qatorini tuzing va uni grafik orqali tasvirlang.
Do'stlaringiz bilan baham: |
