«Poytaxt exclisive» nashriyoti Toshkent – 2022

Tohir malik 
rahimahullohning 
shu xususida aytgan fikr lariga e’tibor 
bersak: 
Barcha mamlakatlar uchun bola ning bo‘sh vaqti 
masalasi muhim muam mo lardan hisoblanadi. Maktabdan 
keyingi yarim kunda bolaning nima bilan shug‘ullanishi 
uning taq dirini belgilaydi. Bo‘sh vaqt masalasini hamma 
o‘zicha hal etadi. Ko‘pchilik tarbiyaning bu soha sida 
asosiy e’tiborni menatga qaratish tarafdori. Biz ham 
bu yo‘lni to‘la maqullaganimiz holda, bolalarimizni 
mehnatga qanday qiziqtirishimiz kerak, degan savolga 
diqqatimizni tortamiz. To‘g‘ri, meh nat barcha zamonlarda 
va barcha jamiyatlarda buyuk huquq va buyuk zarurat 
hisoblangan. To‘g‘ ri, madaniyat yuksakligi mehnatga 
bo‘lgan muhab batga bog‘lanadi. O‘zgacharoq ta’bir bilan 
aytsak, madaniyat qanchalik yuksak bo‘lsa, mehnat shun-
chalar yuksak qadrlanadi. Chunki mehnat inson hayoti 
va madaniyatining asosini tashkil etgan. Donishmand 
aytmoqchi, agar hayot kemasi mehnat langariga suyan-
masa, hamma shamollar-u dovullarga dosh bera olmaydi. 
Bu ta’riflarni bilamiz. Ammo bu haqiqatlarni bolalar 
ongiga qanday singdira olamiz? Shiorlar bilanmi yo aniq 
harakat bilanmi? Bir kishi bolalariga nasihat qilib der 
ekan : «odam maymundan paydo bo‘lgan, agar mehnat 
qilmasalaring yana maymunga aylanib qolasanlar».
Bu 
nasihatlarda chuqur ramziy ma’no bor. Bunda odamning 
jismonan emas, ma’nan may munga aylanib qolishi 
nazarda tutilayapti. Diq qat qilaylik, dunyoda tirik jon 
borki, hammasi harakatda, hammasi mehnat bilan band. 

---

53
Dilga tashrif
Lekin inson bilan boshqa tirik jonlar mehnati orasida 
«ONG», «VIJDON», «HALOLLIK», degan tushunchalar 
bor. Qo‘polroq ta’bir bilan aytsak, o‘g‘ri ham g‘ar ham 
o‘zicha mehnat qiladi. Shunday ekan biz insonlarga xos 
tushunchalar asosidagi mehnatni, faqat o‘ziga emas, 
jamiyatga ham naf keltiradigan mehnatni nazarda 
tutishimiz kerak».

---

54
Ibrohim Rixsiboyev