Polisaxaridlarga xos reaksiyalar

Polisaxaridlarga xos reaksiyalar

Polisaxaridlar polimer moddalar bo’lib, monosaxaridlardan tuzilgan bo’ladi. Polisaxaridlarga odatda o’zida 10 dan ortiq monoz qoldiqlarini tutgan birikmalar kiritiladi. Polisaxaridlar shirin maza bermaydi, kristallanmaydi, ularning ko’pchiligi kolloid eritma xosil qiladi.

Kraxmalning yod bilan boradigan reaksiyasi
Kraxmalning yod bilan reaksiyaga kirishib, ko’k rangni hosil qilishi birmuncha spetsifik reaksiya hisoblanadi. Rangning hosil bo’lishi amiloza bilan belgilanadi. Amilopektin esa yod bilan qizil-binafsha rang hosil qiladi, lekin amilozaning ko’k rangi uning rangini ko’rsatmaydi. Qaynatish natijasida rang yo’qoladi va sovugandan keyin yana tiklanadi.
Reaktivlar: a) 0,5% li kraxmal eritmasi, b) Lyugol eritmasi, v) Barfed reaktivi
Ishning bajarilishi: probirkaga 1-2 ml kraxmal eritmasidan solinadi va unga 1-2 tomchi Lyugol eritmasidan qo’shiladi. Natijada quyuq ko’k rang hosil bo’ladi. Isitilganda rang yo’qoladi va sovitilgach, yana paydo bo’ladi.

Kraxmalning qaytaruvchi xossasini tekshirish
Reaktivlar: a) 1% li kraxmal, b) konsentrlangan xlorid kislota, v) Trommer reaksiyasi uchun reaktivlar: 5% li natriy ishqori, 5% li mis sulfat, v) Barfed reaktivi
Ishning bajarilishi: 2 ta probirkaga 4-5 ml dan kraxmal eritmasidan solinadi. Birinchi probirkaga 3 tomchi konsentrlangan xlorid kislota, ikkinchi probirkaga shuncha miqdorda distillangan suv solinadi. Ikkala probirkalar 10-15 daqiqa qaynab turgan suv hammomiga qo’yiladi. Sovitilgandan so’ng Trommer reaksiyasi o’tkazib ko’riladi. Birinchi probirkada mis gidroksidining qizil cho’kmasi tushadi. Bunda kraxmal gidrolitik parchalanib, metallarni qaytarish reaksiyalarini namoyon qiladi. Ikkinchi probirkada esa bu reaksiya amalga oshmaydi.