Platon platonning hayoti qisqacha

PLATONNING FALSAFADA TUTGAN O’RNI

• Falsafa tarixida Platon taʼlimoti turlicha qabul qilingan. Unga «ilohiy ustoz» (antik davr), xristian dunyoqarashining muboshiri (bobosi), sof sevgi faylasufi va siyosiy xayolparast (Uygʻonish davri) sifatida qaralgan. Platondan 30 ga yaqin katta va kichik asar qamda xatlari saqlanib qolgan. Asarlari dialog shaklida yozilgan. Ulardan muhimlari: «Apologiya» (Sokratni qimoya qilish), «Kriton» (qonunni hurmag qilish haqida), «Laxet» (mardlik haqida), «Xarmid» (aql bilan ish qilish haqida), «Menon» (notiqlik sanʼati mohiyati haqida), «Bazm» (eros haqida), «Fedr» (eydoslar haqidagi taʼlimot), «Fedon» (adolat haqida), «Davlat» (adolat haqida), «Teetet» (bilim haqida), «Timey» (kosmologiya), «Qonunlar», «Siyosatdon», «Fileb» va b. P. ning asarlari asrlar davomida Gʻarbda, Sharqda maʼlum va mashhur boʻlgan, koʻp tillarga tarjima qilingan, ularga sharxdar yozilgan. «Davlat» asariga Ibn Rushd, «Qonunlar»ga Forobiy sharhi eʼtiborga loyiq. Forobiyning sharhi «Talxi-su navomisi Aflotun» («Aflotun qonunlari mohiyati») deb ataladi. Bu asar 1993-y. «Fozil odamlar shaxri» kitobida nashr etilgan. 2002-y. Aflo-tunning «Qonunlar» asari Toshkentda uzbek tilida nashr etildi. Yozuvchi Omon Muxtorning «Aflotun» romani chop qilindi (T., 1998).

RAFAELNING AFINA MAKTABIDAGI FAYLASUFLAR

KITOBLARI

O’LIMI

• O'LIM Miloddan avvalgi 354 yilda Sirakuziyalik Dion o'ldirilganidan keyin Aflotun Afinaga qaytib keldi va u erda umrining oxirigacha yashadi. Umrining so'nggi kunlarida Platon yangi kitob ustida ish boshladi - "Yaxshilik haqida". Mehnatning asosi allaqachon shakllangan edi, Platon buni shogirdlari bilan bo'lishdi. Biroq, fikrlarni qog'ozga o'tkazish niyati yo'q edi. Miloddan avvalgi 348 (yoki 347) yilda o'zining tug'ilgan kunida Aflotun bu dunyoni tabiiy sabablarga ko'ra tark etdi - qarilikdan. Faylasuf Akademiyadan uncha uzoq boʻlmagan Keramikada dafn etilgan. Uning qabr toshiga quyidagi so'zlar o'yilgan: Apollon ikkita o'g'il tug'di - Eskulapiy va Platon. Biri tanani, ikkinchisi ruhni davolaydi.