План: Халқали чувалчангларнинг ўзига хос хусусиятлари

Мавзу № 8: Annelida (Халқали чувалчанглар) типи: Polychaeta (Кўптуклилар), Oligochaeta (Камтуклилар) ва Hirudinomorpha (Зулуклар) синфи

План:

1. Халқали чувалчангларнинг ўзига хос хусусиятлари

2. Polychaeta – Кўптуклилар синфи

3. Oligochaeta – Камтуклилар синфи

4. Hirudinomorpha – Зулуклар синфи

5. Аnnelida филогенияси

Халқали чувалчанглар типи

Ўзига хос хусусиятлари

- Танаси бош, бўғимларга бўлинган гавда ва орқа анал бўлимлардан иборат.

- Тери мускул халтаси яхши ривожланган.

- Тана бўшлиғи иккиламчи – целом.

- Оғиз тешиги простомиумнинг қорин томонида жойлашган. Ҳазм қилиш системаси яхши ривожланган.

- Қон айланиш системаси одатда ёпиқ, яхши ривожланган.

- Айириш системаси ҳар бир бўғимда бир жуфтдан жойлашган метанефридийлардан иборат.

- Марказий нерв системаси бир жуфтдан бош ва ҳалқумости нерв ганглийлари, шунча ҳалқум атрофи ҳалқа нерв ганглийлари, нерв стволи ва қорин занжиридан иборат.

- Кўпчилик тубан тузилган ҳалқалилар айрим жинсли, метаморфоз орқали ривожланади, личинкаси трохофора дейилади.

Вояга етган аннелиданинг ва личинкасининг тузилиши

Тана иккиламчи бўшлиғининг жойлашиши

Ҳалқали чувалчангининг ички тузилиши

Кўптуклиларнинг қон томирлари

Метанефридийларнинг тузилиши

Марказий нерв системасининг тузилиши

Асосий синфлари

• Polychaeta – Кўптуклилар синфи

(8 000 тур)

• Oligochaeta – Камтуклилар синфи

(3 500 дан ортиқ тур)

• Hirudinomorpha – Зулуклар синфи

(500 тур)

Polychaeta - Кўптуклилар синфи

Ўзига хос хусусиятлари

• - Танаси чўзиқ, цилиндрсимон ёки бироз яссиланган
• - Катталиги 1 мм дан 3 метргача.
• - 5 дан 800 гача ҳалқалар, яъни сегментлардан иборат.
• - Олдинги оғизолди сегменти – простомиум ва охирги анал сегменти пигидиум бошқа тана сегментларидан фарқ қилиб, тананинг метамерлашмаган (сегментлашмаган) қисми хисобланади.
• - Бош бўлими оғизолди – простомиумдан ва бош – перистомиумдан иборат.
• - Простомиумда бир жуфт пайпаслагичлар, яъни пальпалар ва бир жуфт ёки кўпроқ туйғу органлари – антенналар жойлашган.