План – конспект занятия по ознакомлению с окружающим

ISSUE 9. SENTABR 
Уларни қуйидагича кўрсатиб ўтишимиз 
мумкин: 
-
касбий вазифалар шахсга қўйиладиган 
хизмат мажбуриятларини бажаришда 
оила тақдири ва ҳаѐтини алоҳида 
инобатга олиш (бу кўпроқ ѐш оилаларга 
тааллуқли бўлиб, оилавий 
муносабатларни бузилишида бу 
омилнинг таъсири борлиги юқоридаги 
параграфда кўрсатиб ўтилган); 
-
хизматчи ва унинг оила аъзоларини 
тиббий ва ижтимоий ҳимояланиши. Жуда 
кўп хорижий корхоналар, айнан шу 
омилнинг таъминланганлиги сабабли 
сара ишчиларни жалб қилишга мушарраф 
бўлган (менежмент); 
-
вақтинчалик доимий яшаш жойининг 
бўлмаслиги маълум бир касб эгасининг 
хотинини ишга жойлашиш эҳтимолининг 
камлиги, болалар боғчасида жой 
камлиги, оиладаги фарзандларнинг ўқиш 
жойини ўзгариши кабилар оилада 
беқарорликни, қаттиқ ҳаяжонланишни 
келтириб чиқариб, турли ижтимоий 
низоларнинг келиб чиқишига сабаб 
бўлиши мумкин; 
- айрим касб эгасининг махсус 
шароитлари натижасида вақтнинг 
чегараланганлиги касб эгасининг оила 
даврасида етарли даражада бўлмаслигига 
олиб келади. Бу оиланинг маънавияти, 
бола тарбиясига, оила аъзоларининг 
эътиборига, иззатига ва бўш вақтларини 
бирга ўтказишдан қониқмасликни 
келтириб чиқаради. Бундай ҳолатда касб 
эгаси оиласининг типик ўзига хослигини 
ҳисобга олиш, унинг ҳаѐтдаги вазифаси 
ва ролини, меҳнат жамоалари 
фаолиятидаги ўрнини ўрганиш муҳим 
саналади. 
Ўзбек оиласининг иституционал 
шаклланишида (бошқа Шарқ оилалари 
қатори) эр ва хотиннинг маънавий-
ахлоқий ва мулкий муносабатлари 
алоҳида ўрин тутади. Мазкур 
кўрсаткични маълум бир маданий этник 
ва ижтимоий муҳитда шаклланиши ўз 
тарихига эга бўлиб, оила қайси 
маданиятга тааллуқли бўлса, ўша 
маданиятнинг барча хусусий-маданий 
жиҳатларини қамраб олган бўлади. Шу 
нуқтаи назардан оиланинг институт 
сифатида шаклланиши мазкур 
муносабатларнинг тадрижий маҳсули 
ҳисобланади деб таъкидлайди 
тадқоқотчилар
19
. 
Хулоса ўрнида шуни айтиш мумкинки, 
Ўзбек оиласининг эволюцияси ижтимоий 
ролларнинг трансформациялашувига 
олиб келди, бу жамиятнинг ижтимоий-
касбий масалалари билан боғлиқ бўлиб, 
оиладаги эр-хотинларнинг реал роли 
ўзгарди. Оиладаги эр ѐки хотин 
ижтимоий ва касбий компетенциясининг 
даражаси пастлиги билан боғлиқдир. 
Мазкур ҳолат жамиятда ижтимоий 
тангликнинг келиб чиқишига ҳам сабаб 
19
Абдикаримова С.С. Замонавий ўзбек оиласи 
этноанъаналарида трансформация жараѐнлари. // Фалсафа 
фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси 
автореферати. – Самарқанд, 2020. – Б.11. 

---

- 23 - 
Volume 1 Issue 05, May 2021
ISSN 218