План – конспект занятия по ознакомлению с окружающим

ISSUE 9. SENTABR 
бўлмоқда. Шу билан бирга, оилага 
меҳнат миграцияси, урбанизация, 
индустриализация каби ҳодисалар ҳам 
таъсир кўрсатади. Натижада оилавий 
ҳаѐтнинг маънавий бирлиги, эр-
хотинларнинг муносабат маданияти, 
репродуктив хулқ ўзгариб бормоқда. 
Бунинг оқибатида ―Эр-хотинлик – 
Умрбод йўлдош (Ҳаѐтий шерик) – Ота-
оналик – Қариндошлик – 
Маҳалладошлик – Ижтимоий фикр – 
Оилавий ҳаѐт намунаси‖ каби маънавий-
маданий тизимнинг парчаланиши 
кузатилмоқда. Бу ҳар бир оила аъзоси, 
яъни ота-оналар ўзлари учун, ўғиллар 
(ака-укалар) ўзлари учун, қизлар (опа-
сингиллар) ўзлари учун масъул, яшаш 
тарзини белгилаб олишга ҳақли 
қабилидаги ҳаѐт стратегисининг 
намунасида ифодаланмоқда. Агарда ХХ 
асрнинг охирларида ўзбек оилаларида 
ака-укачилик, опа-сингилчилик, 
қариндошлик каби маънавий масъуллик 
ва мансублик яққол ифодаланган бўлса, 
бугунги кунда, яъни маданий 
экспанциянинг таъсири асосида ХХI 
асрнинг аввалларида ўзбек оилаларида 
индивидуаллик, ўз ҳаѐти ва оилавий 
муносабатлар тарзини танлашда фақат 
оила аъзолари масъул эканлиги 
оммалашмоқда. Натижада ижтимоий 
фикрнинг тарбиявий, регулятив ва 
йўналтирувчи каби функциялари 
бажарилмай қолмоқда. Мисол тариқасида 
ўзбек киноижодкорлари томонидан 
яратилган ―Суюнчи‖ номли бадиий 
фильмдаги уч дўстни олсак. 
Қишлоқдошлари касалхонада ѐтганлиги, 
фарзанди эса беморнинг аҳволидан хабар 
олмаѐтганлиги уларга етиб келганда, 
улар муҳокама қилишади. Муҳими, ўз 
мақсадларига эришиб, фарзандлик 
бурчини адо этишига мажбур этишади. 
―Қишлоғимиз виждони‖ номини олган 
онахон ўзи ибрат бўлиб, бошқаларни ҳам 
намуна бўлишга даъват этади. Бу каби 
ҳолатлар ижтимоий муносабатларни 
тартибга солишда ижобий мазмун касб 
этиб, номақбул хулқ-атворларни 
оммалашувига чек қўйиш учун хизмат 
қилади. Шу сабабли миллий анъаналар ва 
қадиятларнинг функционал ролига 
алоҳида эътибор қаратиб, жамият 
ҳаѐтини таъминлашда улардан ўринли 
фойдалана билиш лозим. 

---

- 24 - 
Volume 1 Issue 05, May 2021
ISSN 218