Piyadalar toplangan orinlarda avtomobildi basqariw ham olardi basip ketiw hadisesinin aldin aliw

Qagida buzarliklar
JTH %
Belgilengen jerden otiw jaqinlap qalgan transport quralinin JTH aldin aliw	33%
Tosattan transport quralinnin artinnan shigip qaliw	9%
Tratuar boliwina qaramastan joldin qatnaw boliminnen hareketleniw	6.5 -14%
Basqa qagida buzarliqlar (itibarsizliq h.t.b)	8.5 -11.5 %

Balalar tarepinnen de joqarida korsetilgen qagida buzarliqlarga jol qoyiladi, biraq payda bolgan JTH olardan parq qiladi.

Qagida buzarliqlar	JTH %
Jaqin kelip qalgan transport quralinnin aldinnan otiw	55.1 %
Transport quralinnin artinnan shigip qaliw	19.1 %
Belgilenbegen jerden otiw	30.5 %

Piyadalar trotuardan yamasa piyadalar trotuarınan, olar bolmaǵanda bolsa jol jaǵasından júriwleri kerek. Kólemi úlken júklerdi alıp ketip atırǵan piyadalar, sonıń menen birge mayıplardıń dvigatelsiz kajavasida háreketlenip atırǵan adamlardıń trotuar yamasa piyadalar trotuarınan háreketleniwi basqa piyadalardıń háreketleniwine ırkinish berip atırǵan bolsa, olar reys bóleginiń shetinen háreketlenisleri múmkin.
Trotuar, piyadalar trotuarı, jol jaǵası bolmasa yamasa olardan júriwdiń múmkinshiligi bolmaǵan jaǵdaylarda piyadalar velosiped trotuarınan yamasa reys bóleginiń shetinen (ajıratıwshı bólegi bar jollarda reys bóleginiń sırtqı shetinen) bir qatar bolıp júriwleri múmkin.
Reys bóleginiń shetinde háreketlenip atırǵan piyadalar transport qurallarınıń háreketine keri jóneliste júriwleri kerek. Mayıplardıń dvigatelsiz kajavasida háreketlenip atırǵan, mototsikl, moped, velosiped jeteklep ketip atırǵan shaxslar bolsa bunday jaǵdaylarda transport qurallarınıń háreket baǵdarı boylap júriwleri kerek.
Piyadalar trotuarında, trotuarda, jol jaǵasında piyadalardıń háreketleniwine ırkinish beretuǵın apparat hám tosıqlar ornatıw qadaǵan etiledi.
Piyadalardıń shólkemlestirilgen kompleksine joldıń reys bóleginde bir qatarda tórt kisiden artıq bolmaydıden, tek transport qurallarınıń háreket baǵdarı boylap oń tárepden júriwge ruxsat etiledi.
Komplekstiń aldı hám arqasında shep tárepden qızıl bayraqsha, qarańǵı waqıtta yamasa jetkiliklishe kórinbeslik sharayatında bolsa aldında aq, orqada qızıl reńli shıra kótergen gúzetshiler bolıwı kerek.
Balalar toparın trotuarlar hám piyadalar trotuarlaridangina, olar bolmaǵanda bolsa jol jaǵasından tek kúndiz hám úlken jasdaǵılar gúzetiwinde alıp júriwge ruxsat etiledi.
Piyadalar joldıń reys bólegin piyadalar ótiw jaylarınan, sonıń menen birge jer astı hám jer ústi ótiw jaylarınan, olar bolmaǵanda bolsa kóshe kesispesilerde trotuar sızıqları yamasa jol jaǵası boylap kesip ótiwleri kerek.
Piyadalarǵa kórinetuǵın aralıqta ótkel yamasa kóshe kesispesi bolmasa, ajıratıwshı bóleksiz hám tosqınsız jollardan joldıń eki tárepi jaqsı kórinetuǵın jayınnan, reys bóleginiń shetine salıstırǵanda tuwrı múyesh astında kesip ótiwlerine ruxsat etiledi.
Jol háreketi tártipke salınǵan orınlarda piyadalar tártipke soluvchining yamasa piyadalar svetoforlarining, olar bolmaǵanda bolsa transport svetoforlarining belgilerine ámel etiwleri kerek.
Háreket tártipke solinmaydigan piyadalar ótiw jaylarında, piyadalar jaqınlasıp kiyatırǵan transport qurallarıǵa shekem bolǵan aralıqtı hám olardıń tezligin shamalap kórip, ótiw ózleri ushın qawipsiz ekenligine isenim payda etganlaridan keyin joldıń reys bólegine shıǵıwlarına ruxsat etiledi.
Sonıń menen birge, olar joldıń reys bólegin piyadalar ótiw jaylarınan sırtda kesip ótiwde transport qurallarınıń háreketleniwine irkinish etpesliklari, jaqınlasıp kiyatırǵan transport qurallarınıń joq ekenligine isenim payda etmesten turıp, kórinisti sheklewshi, toqtap turǵan transport quralı yamasa basqa qandayda bir tosıq panasidan shıqpawları kerek.
Joldıń reys bóleginde, sonıń menen birge piyadalar ótiw jaylarında háreketlenip atırǵan piyadalarǵa telefonnan paydalanıw, tele-, videomahsulotlarni kóriw, radio-audiomahsulotlarni esitiw, kitap yamasa udayı tákirarlanatuǵın baspasóz oqıw, hám de itibardı shalǵıtadigan basqa elektron qurallardan paydalanıw qadaǵan etiledi.
Piyadalar toqtap turǵan avtobus hám trolleybusning arqa tárepinen, tramvayning bolsa aldı tárepinen joldı kesip ótiwleri shárt.
Jol háreketi qawipsizligin támiyinlew menen baylanıslı bolmasa joldıń reys bólegine shıqqan piyadalar uslanıp qalmawları hám toqtamasliklari kerek. Ótiwge ulgirmegen piyadalar keri baǵdardaǵı transport aǵısların ajıratıwshı sızıqta toqtap qalıwları kerek. Keyingi háreketleniw qawipsiz ekenligine isenim payda etgennen keyin hám svetofor yamasa tártipke soluvchining belgilerin esapqa alǵan halda ótiwdi dawam ettiriwleri múmkin.

Jónelisli transport quralların tek reys bóleginen bálent jaylasqan kútiw maydanshalarında, olar bolmaǵanda bolsa, trotuar yamasa jol jaǵasında kútiwleri kerek. Reys bóleginen bálent jaylasqan maydanshalar menen úskenelenbegen bándirgilerde jónelisli transport quralları tolıq toqtaǵannan keyin oǵan shıǵıw ushın reys bólegine shıǵıwǵa ruxsat etiledi. Odan túskennen keyin uslanıp qalmastan reys bólegin bosatishlari shárt.

Reys bólegi boylap bándirgilerge baratırǵan yamasa odan qaytap atırǵan piyadalar bul Qaǵıydalardıń 18 — 21-bántleri talaplarına ámel etiwleri kerek.

Ótkerilgen izertlewodlar nátiyjesin, anıqlandiki. piyadalar transport aǵımına eń úlken tásirdi kóshe kesispesiler degi ótiw jaylarında kórsetilar eken. Bul tásir kóshe kesispesilerde piyada hám transport quralınıń háreketi nátiyjesinde vujudga

keletuǵın qarama-qarsılıq jaǵday menen belgilenip, onıń qanshellilik kóp yamasa kem bolıwı kóbinese piyada hám aydawshınıń pisixo-fiziologikalıq qásiyetlerine
baylanıslı boladı. Transport qurallarınıń piyadalardı ótkelge jaqınlasıwı nátiyjesinde piyadalardı ótkelden shıǵıwı gúzetilgende, 97% piyadalar qáwipli zonanı 3 s ga jaqın waqıtta tastap shıǵıwar eken. Bul waqıt turaqlı bolıp, ol
jıldıń mawsimine, sutka waqıtına hám qatlamdıń jaǵdayına baylanıslı emesligi anıqlanǵan. Piyadalardıń transport qurallarına tásiri ásirese basqarilmaydigan kóshe kesispesilerde sezilerli dárejede. I. A. Roste hám v. M. Segerkranslar Tallin qalasınıń basqarilmaydigan kóshe kesispesilerinde ótkergen izertlewlerine kóre, piyadalar ótkelge jaqınlasıwda transport qurallarınıń tezligi 20 -30%
tómenlewi, piyadalardıń háreket muǵdarı 2000 piyada/soat bolǵanda gúzetilgen.
Sonda 30 -40% transport quralları háreket tezligin tómenletip, 20% yaǵniy toqtap keyin háreket etken.
Ulıwma avtomobil jollarında hám qala kóshelerinde piyadalar háreketiniń transport aǵımına tásiri tómendegi orınlarda kórinetuǵın boladı :
- piyadalar ótiw regioninde;
- avtobus bándirgilerinde;
- xalıq jasaw punktlerinen ótken jollarda ;
- piyadalar jol jaǵası boylap háreketlengen regionda ;
- jol jaǵasında jaylasqan awqatlanıw, dem alıw mákanları hám sawda shaxobchalari regioninde;
- balalar mákemeleri, mektepler regioninde;
- transport qurallarına xizmet etiw regionlarında ;
- jol jaǵasında jaylasqan mekeme, shólkem, emlewxana hám basqa adamlar jıynalatuǵın orınlarda ;
- Metropolitenge kirisiw hám shıǵıs jaylarida;
- jer astı hám ústi jaylarında (piyadalar jol háreket qaǵıydaları buzǵan halda );

- stadion, kino, teatr, muzeyler regioninde.

Piyadalar háreketin shólkemlestiriw avtomobil jolların hám qala kóshelerin eki bólekke bolıp, alıp barılıwı kerek. Birinshi bólek kóshe kesispesi hám tutasma jaylar, ekinshi bólek kóshe kesispesi hám tutasmalar aralıǵindaǵı jol boyı daǵı region.
Piyadalar háreketin shólkemlestiriw tómendegi principler boyınsha ámelge asıriladı :
I. Piyadalar transport qurallarınıń háreketine tásir kórsetpeydilar.
II. Piyadalar transport qurallarınıń háreketine bólekan (waqıtı -waqıtı menen) tásir kórsetediler.
III. Piyadalar transport qurallarınıń háreketine tásir kórsetediler.
Birinshi princip talabın orınlaw ushın piyadalar háreketin shólkemlestiriwde kóshe kesispesi hám tutasmalar regioninde piyadalar joldıń (kóshediń) bir tárepinen
ekinshi tárepine ótiwi ushın jer astı tonneli yamasa reys bóleginiń ústinen jol ótkeriwshi imaratları qurıladı. Sonıń menen birge eki kóshe kesispesi aralıǵinda piyadalar
háreketleniwi ushın joldıń eki tárepinen yamasa bir tárepinen trotuar belgilenip, piyadalar joldıń reys bólegine shıǵıwın saplastırıwı ushın tosıqlar ornatıladı. Bul princip boyınsha piyadalar háreketiniń dúziliwi avtomagistrallarda, joqarı dárejeli jollarda hám tiykarınan tezjurer qala kóshelerinde
názerde tutıladı. Kóshe kesispesinde yamasa tutasmada bunday háreketti dúziliwi nátiyjesinde piyadalar hám transport quralları arasında qarama-qarsılıqlı jaǵday vujudga
kelmeydi. Rawajlanǵan mámleketlerdiń qala kóshelerinde hám avtomagistrallarda sol princip boyınsha háreket islengen bolıp, piyadalar ótiw jaylarında YTH baqlanbaydı. Aqırǵı jıllarda Ózbekstan Respublikasınıń úlken qalalarında,
ásirese, Tashkentte piyadalar ushın jer astı jolları qurılısı keń rawaj aldı.
Ekinshi princip boshariladigan chorraqalarda ushraydı. Bunda piyadalar háreketin piyadalar svetofor yamasa tártipke soluvchi shaxs járdeminde reys bólegi
ústinde ámelge asıriladı. Onıń ushın chorraqa yamasa tutasma mintaasida jol belgi chizitsi járdeminde (1. 14. 3. belgisi) piyadalar ótkel belgilenip, olardıń háreketin tártipke salıw ushın bosha jol belgileri (1. 20 ;5. 16. 1. hám 5. 16. 2.) hám
piyadalar svetofori yamasa transport svetoforlaridan paydalanıladı. Qozirgi kúnde Ózbekstannıń kópshilik qalalarında piyadalar háreketi sol princip boyınsha
islengen.

Úshinshi princip Avtomobil jolları aqoli jasaw jaylarınan ótkende hám qalalar daǵı jergilikli áhmiyet degi kóshelerde o'llaniladi. Bul túrdegi piyadalardıń háreketin shólkemlestiriwde bosharilmaydigan kóshe kesispesi hám

tutasmalarda piyadalardıń ótiw jayları 1. 14. yamasa 1. 14. 2.jol belgi chizitsi hám
1. 20 ; 5. 16. 2.jol belgileri menen jiqozlanadi. Kóshe kesispesiler hám tutasmalar oralitsida
piyadalar trotuar boylap yamasa avtomobil jolınıń yoasidan bir yamasa eki táreplama
háreketlenisleri múmkin. Bunday háreket tashkil ilingan kóshe kesispesilerde hám jol bóleklerinde piyadalar transport qurallarınıń háreketleniwine qar táreplama unamsız
tásir kórsetip, kóplegen YTQlar payda bolıwına, sonıń menen birge, transport quralları tezligi tómenlewine baslawshı boladılar.
Ózbekstan Respublikası «Jol háreketi oidalari» ga kóre piyadalar avtomobil jollarında, qala kóshelerinde háreketleniw dawamında úyindegi wazıypalardı orınlawları shárt etip belgilengen.
1. Piyadalar trotuardan yamasa piyadalar trotuarınan, olar bolmaǵanda bolsa jol jaǵasından júriwleri kerek. qopal júklerdi alıp ketip atırǵan, mayıplardıń motorsız aravasida baratırǵan shaxslar trotuar yamasa jol jaǵasından yurib, basqa
piyadalardıń háreketleniwine ırkinish berip atırǵan bolsa, olar reys bóleginiń shetinen júriwleri kerek.
Trotuarlar, piyadalar trotuarı, jol yoasi bolmasa yamasa olardan júriwdiń múmkinshiligi bolmaǵan jaǵdaylarda piyadalar velosiped trotuarınan yamasa reys
bóleginiń shetinen (ajıratıwshı bólegi bar jollarda reys bóleginiń oń shetinen) bir qatar bolıp júriwleri múmkin.