Pensiya ishi

2.G’aznachilik  tizimida  sharoitida  jamg’arma  moliyaviy  resurslarning  shakllanishi 
hamda jamg’armaning xarajatlar yo’nalishlari 
  
Gaznachilik — Davlat maqsadli jamg’armalarining ijrosini ta’minlashning bir shakli bulib, 
unda  davlat  maqsadli  jamg’armalarining  daromadlarini  yagona  g’aznachilik  hisob  raqamida 
to’planishini  ta’minlanadi,  maqsadli  jamg’armalarining  mablaglaridan  foydalanish  ustidan 
nazoratni  amalga  oshiriladi,  shuningdek  davlat  tashki  va  ichki  karzlarini  boshkarishda  xizmat 
ko’rsatadi xamda byudjetdan tashkari maksadli jamgarmalar, byudjet tashkilotlarining byudjetdan 
tashkari mablaglari pul okimlarini monitoringini olib boradi.  
G’aznachilik tizimi bilan ijro etishning afzalliklari  
•  kiska  fursatlarda  davlatning  moliyaviy  resurslarining  real  xajmini  va  uning  istikbol 
kursatkichlarini aniklash;  
• davlat moliyasining xolati tugrisidagi tezkor axborotlarni yigish, ishlov berish va taxlil kilish;  
•  davlat  byudjetining  xam  daromadlari,  xam  xarajatlari  kismini  kassali  ijrosining  xar  kungi 
monitoringini utkazish  
• tasdiklangan byudjet mablaglari doirasida byudjet tashkilotlarini tovarlar va xizmatlar etkazib 
beruvchilar oldida majburiyatlar kabul kilish boskichida (shartnomalar, kontraktlar tuzish vaktida) 
dastlabki nazorat kilish;  
• moliya organlari tomonidan byudet xarajatlarini uz vaktida va manzilli moliyalashtirish bilan 
byudjet  mablaglarini  bosh  taksimlovchilari  tomonidan  su’istemol  kilishni  va  notugri  ishlatishni 
oldini olish maksadida joriy nazorat kilish;  
•  byudjet  tashkilotlari  majburiyatlarini  olgandan  keyin  pul  mablaglarini  yagona  gaznachilik 
xisobrakamidan  tugridan-tugri  ta’minotchilarning  xisobrakamiga  utkazish  natijasida  pul  okimlari 
xarakati buyicha jarayonlarni kiskartirish;  
•  gaznachilik  tizimining  bir  pogonasidan  ikkinchi  pogonasiga  pul  mablaglarini  utkazishni 
soddalashtirish natijasida gaznachilik tizimidagi byudjet mablaglarini tezkor ishlatish.  
G’aznachilik tadbiq etilishining ijobiy natijalari  
•  Quyi  byudjet  tashkilotlariga  mablag’larni  bosqichma  -  bosqich  moliyalashtirish  mexanizmi 
tugatildi  
•  Byudjet  mablag’larining  banklardagi  ko’plab  hisob  raqamlarda  tarqalib  yotishiga  barham 
berildi  
•  Mablag’lar  g’aznachilik  hisob  raqamida  jamlandi  va  buning  natijasida  to’lovlarni  amalga 
oshirish, shu jumladan ish haqini to’lash muddatlari qisqardi  
• Byudjet mablag’larining aylanish jarayonining samaradorligi oshdi  
•  Quyi  byudjet  tashkilotlariga  mablag’larni  bosqichma  -  bosqich  moliyalashtirish  mexanizmi 
tugatildi  
•  Byudjet  mablag’larining  banklardagi  ko’plab  hisob  raqamlarda  tarqalib  yotishiga  barham 
berildi  
•  Mablag’lar  g’aznachilik  hisob  raqamida  jamlandi  va  buning  natijasida  to’lovlarni  amalga 
oshirish, shu jumladan ish haqini to’lash muddatlari qisqardi  

---

• Byudjet mablag’larining aylanish jarayonining samaradorligi oshdi  
Yukoridagilardan kelib chikib xulosa kiladigan bulsak «Gaznachilik» Uzbekiston Respublikasi 
iktisodiyotidagi eng muxim bulgan omillardan biri xisoblanadi,chunki :  
• Davlat maqsadli jamg’armalarining kassa ijrosi;  
• Davlat maqsadli jamg’armalarining mablaglarining tushumi va sarfi ustidan nazoratni amalga 
oshirish;  
• Davlat maqsadli jamg’armalarining mablaglarini boshkarish;  
• Davlat maqsadli jamg’armalarining mablaglar nazarda tutilgan yuridik yoki jismoniy shaxslar 
nomidan va ularning topshirigiga binoan tulovlarni amalga oshirish;  
•  byudjet  tashkilotlarining  tovarlar  etkazib  berish  (ishlar  bajarish,  xizmatlar  kursatish)  uchun 
tuzadigan  shartnomalarini,  shuningdek,  buyurtmachilarning  davlat  maqsadli  jamg’armalarining 
mablaglari xisobidan kapital kurilish uchun tuzadigan shartnomalarini ruyxatga olish;  
• Davlat maqsadli jamg’armalarining gazna ijrosining buxgalteriya xisobini yuritish;  
• Davlat maqsadli jamg’armalarining ijrosining kanday borayotganligi tugrisidagi axborotlarni 
yigish, kayta ishlash va taxlil kilish;  
•  Uzbekiston  Respublikasi  davlat  ichki  va  tashki  karzlariga  xizmat  kursatish,  Uzbekiston 
Respublikasi kafolatlarini bajarish.  
•  Davlat  maqsadli  jamg’armalarining  ning  kassa  ijrosi,  jumladan,  tushgan  daromadlarni  turli 
darajalar  urtasida  taksimlash,  mablag  oluvchilarning  xarajatlar  ijrosi  va  davlat  maqsadli 
jamg’armalarining ijrosi tugrisida xisobot tuzish;  
•  Davlat  maqsadli  jamg’armalarining  mablaglarini  yagona  gaznachilik  xisobrakami, 
shuningdek, tegishli jamg’armalar daromadlari va xarajatlari urtasidagi kassa uzilishlarining oldini 
olishni ta’minlaydigan xududiy gaznachilik xisobrakamlarini joriy etish orkali boshkarish;  
Bu sanab utilgan ishlar sifatli,uz vaktida xamda tezkor bajarilishi Gaznachilikni asosiy ustivor 
vazifalari xisoblanadi.  
Davlat  maqsadli  jamg’armalarining  i  g’aznachilik  ijrosiga  bosqichma-bosqich  o’tish  rejasi 
O’zbekiston Respublikasi G’aznachiligini tashkil etish kontseptsiyasiga asosan ishlab chiqildi  
Gaznachilikning vazifalari :  
• Davlat maqsadli jamg’armalarining kassa ijrosi;  
•  Davlat  maqsadli  jamg’armalari  mablaglarining  tushumi  va  sarfi  ustidan  nazoratni  amalga 
oshirish;  
• Davlat maqsadli jamg’armalari mablaglarini boshkarish;  
• Davlat maqsadli jamg’armalarida mablaglar nazarda tutilgan yuridik yoki jismoniy shaxslar 
nomidan va ularning topshirigiga binoan tulovlarni amalga oshirish;  
• Davlat maqsadli jamg’armalarining gazna ijrosining buxgalteriya xisobini yuritish;  
• Davlat maqsadli jamg’armalarining ijrosining kanday borayotganligi tugrisidagi axborotlarni 
yigish, kayta ishlash va taxlil kilish;  
•  Uzbekiston  Respublikasi  davlat  ichki  va  tashki  karzlariga  xizmat  kursatish,  Uzbekiston 
Respublikasi kafolatlarini bajarish.  
•  Davlat  maqsadli  jamg’armalarining  kassa  ijrosi,  jumladan,  tushgan  daromadlarni  turli 
darajadagi  davlat  maqsadli  jamg’armalari  urtasida  taksimlash,  mablag  oluvchilarning  xarajatlar 
ijrosi va Davlat maqsadli jamg’armalarining ijrosi tugrisida xisobot tuzish;  
•  Davlat  maqsadli  jamg’armalarining  mablaglarini  yagona  gaznachilik  xisobrakami, 
shuningdek,  tegishli  byudjetlar  daromadlari  va  xarajatlari  urtasidagi  kassa  uzilishlarining  oldini 
olishni ta’minlaydigan xududiy gaznachilik xisobrakamlarini joriy etish orkali boshkarish;  
•  Davlat  maqsadli  jamg’armalarining  gazna  ijrosining  buxgalterlik  xisobi  va  xisobotini 
yuritish,  davlat  byudjeti  ijrosi  xakida  axborotlarni  tuplash,  kayta  ishlash,  va  taxlil  kilish, 
shuningdek,  Uzbekiston  Respublikasining  davlat  ichki  va  tashki  karzlariga  xizmat  kursatish, 
Uzbekiston Respublikasi kafolatlarini ijro etish.  
• Davlat maqsadli jamg’armalarining ular uchun  mablaglar nazarda tutilgan  yuridik jismoniy 
shaxslarning  bank  xisob  rakamlariga  sudning  karori  buyicha  yagona  gaznachilik  xisobrakamidan 

---

yoki  gaznachilikning boshka xisobrakamlaridan mablaglar utkazadi,  shuningdek, konun xujjatlari 
nazarda tutilgan tartibda davlat organlari  yoki ushbu organlar mansabdor shaxslarning nokonuniy 
xatti  xarakatlari  yoki  xarakatsizligi  natijasida  fukarolarga  yoki  yuridik  shaxslarga  etkazilgan 
zararni koplash uchun mablaglar utkazadi;  
• Uzbekiston Respublikasi Moliya vazirligiga yagona Gaznachilik xisob rakamida va xududiy 
gaznachilik  xisob  rakamlarida  mablaglarning  xarakati  tugrisidagi  xar  kunlik  axborotni  elektron 
shaklda takdim etadi;  
•  Davlat  maqsadli  jamg’armalarining  mablag  oluvchilarga  ular  uchun  Gaznachilikda  yoki 
uning xududiy bulinmalarida ochilgan shaxsiy xisobrakamlardan kuchirmalar ularning xarajatlarini 
koplashga byudjet mablaglari utkazilganligini tasdiklaydigan tulov xujjatlari takdim etadi;  
•  manbalar  buyicha  tegishli  davlat  maqsadli  jamg’armalarining  daromadlari  tushumi xisobini 
yuritadi;  
• Davlat maqsadli jamg’armalarining ijrosi jarayonida respublika byudjeti daromadlari tushumi 
va xarajatlarining kiska muddatli prognozlarini tuzadi;  
•  Moliya  organlarining  topshirigi  buyicha  yukori  byudjetlarda  nazarda  tutilgan  rejali 
dotatsiyalar, subventsiyalar, byudjet  
ssudalari  summasini  va  boshka  tulovlarni  kuyi  byudjetlarning  shaxsiy  gaznachilik 
xisobrakamlariga utkazadi;  
•  Davlat  maqsadli  jamg’armalarining  buyurtmachilarining  shartnomalarida  xarajatlar 
kursatilgan  summalar  doirasida  va  maksadlarga  muvofik  tuzilishi  ustidan  kattik  nazorat  kilish 
asosida shartnomalarni ruyxatdan utkazadi;  
•  Davlat  maqsadli  jamg’armalarining  mablag  oluvchilar  nomidan  ruyxatga  olingan 
shartnomalarda  yoki  mablaglarini  yuridik  va  jismoniy  shaxslarning  xisobrakamlariga  utkazish 
majburiyatini  yuklaydigan  boshka  xujjatlarda  nazarda  tutilgan  summalar  doirasida  tovarlarni 
etkazib beruvchilarning bevosita bank xisobrakamlariga utkazadi;  
• birlamchi xujjatlar asosida Davlat maqsadli jamg’armalarining gaznachilik ijrosining taxliliy 
va sintetik buxgalteriya xisobini yuritadi;  
• Davlat maqsadli jamg’armalarining jro etilishi xakida axborotlarni tuplash, kayta ishlash va 
taxlil  kilish  asosida  Davlat  maqsadli  jamg’armalarining  kassa  ijrosi  tugrisida  xisobot  tuzadi  va 
ushbu  xisobotni  belgilangan  muddatlarda  Uzbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirligiga  takdim 
etadi;  
• konun xujjtlarida belgilangan tartibda Uzbekiston Respublikasining ichki va tashki karzlariga 
xizmat kursatadi, Uzbekiston Respublikasi kafolatlarini ijro etadi;  
• uzining xududiy bulinmalari faoliyatini taxlil kiladi va muvofiklashtiradi;  
• normativ-xukukiy xujjatlarni va metodologik materiallarni, shu jumladan, Gaznachilik xamda 
uning  xududiy  bulinmalari  tomonidan  amalga  oshiriladigan  operatsiyalarni  makbullashtirish, 
Davlat  maqsadli  jamg’armalarining  ijrosi  tugrisidagi  buxgalteriya  xisobini  va  xisobotlarni 
takomillashtirish  masalalari  buyicha  normativ-xukukiy  xujjatlarni  va  metodologik  materiallarni 
ishlab chikishda katnashadi;