Pedagogikaliq instituti

AJINIYAZ ATINDAĞI NÒKIS MAMLEKETLIK
PEDAGOGIKALIQ INSTITUTI

Baslawish Talim Fakulteti
Kurs jumısı
4-g kurs
Tarbiya isler metodikasi” páninen

“Bala tárbiyasinda máhalle hám mektep ornı” temasinda jazilģan

KURS JUMISI
Qabıllaģan:
Orinlaģan:
Nukus-2022

Bala tárbiyasida máhálle hám mektep ornı.

Joba :
I. Kirisiw
II. Tiykarģı bólim.
1. Tárbiyalıq islerdi ámelge asırıwda " Shańaraq, máhelle,
mektep sherikligi" Kontseptsiyasınıń ornı hám áhmiyeti.
2. Klass basshısınıń shańaraq hám jámáát menen júrgizetuģın
iskerligi.
3. Ata-analar menen islewdiń forma hám metodları.
4. Shaxstı tárbiyalawda shańaraq, máhelle hám tálim shólkemi
sherikligin ámelge asırıw principlerı hám basqıshları.
III. Juwmaq
Iv. Paydalanılģan ádebiyatlar dizimi.


Kirisiw
Mámleketimizde jetkinshek tálim-tárbiyasına bólek itibar qaratılıp atır. Ul-qızlardıń zamanagóy bilim alıwı, joqarı ruwxıylıqlı bolıp jetiliwi ushın zárúr sharayat jaratıw boyınsha jumıslar izbe-iz dawam ettirilip atır.
Uchtepa rayonındaģı 78-mektep 1967-jılda qurılģan. Mektepti qayta remontlaw, materiallıq-texnikalıq bazasın bekkemlew rejelestirilip atır.
Prezidentimiz mektep menen kolledjler ortasındaģı baylanıslılıqtı bekkemlew, atap aytqanda, bul mektepte tájiriybe retinde 11-jıllıq tálimdi qayta-qayta tiklew, onıń qasında oqıw -kásipti shólkemlestiriw zárúr ekenligin aytıp ótdi.
Joqarı klaslarda balalar shaxs bolıp, jámáát bolıp qáliplesedi, dedi mámleketimiz basshısı. Áyne sol waqıtta olardı ózleri úyrengen ortalıqtan ajıratıp qoymaw kerek. Bul jaslardıń ruwxıylıģına, qatnasına, aqır-áqıbette tálim-tárbiyasına unamsız tásir etiwi múmkin. Sol sebepli tálim procesiniń usluksizligini támiyinlew, oqıw programmaların jetilistiriw zárúr.
Shavkat Mirziyoyev 15-iyun kúni Tashkentte bolıp ótken " Social turaqlılıqtı támiyinlew, múqaddes dinimizdiñ pákligin asıraw - dáwir talabı" temasındaģı konfrenciyada sóylegen sóylewinde jetkinshek tárbiyası haqqında bólek toqtalıp ótti.
" Bizni bárháma o'ylantirib keletuģın taģı bir zárúrli másele - bul jaslarımızdıń ádep-etikası, júriw-turıwı, bir sóz menen aytqanda, dúnyaģa kóz qarası menen baylanıslı. Búgin zaman dúbeleydey ózgerip atır. Bul ózgerislerdi hámmeden de kóbirek sezim etetuģın kim - jaslar. Meyli, jaslar óz dáwirdiń talapları menen uyqas bolsın. Lekin usı waqıtta o'zligini da umitpasin. Biz kimmiz, qanday ullı adamlardıń áwladımız, degen shaqırıq olardıń kewilinde bárhama hákis-ses berip, o'zligiga sadıq qalıwģa úndep tursın. Buģan neniń esabınan erisemiz? Tárbiya, tárbiya hám tek tárbiya esabınan", dep aytıp ótdi Prezidentimiz.
Bul wazıypalar mektep, shańaraq, máhelle, pútkil jámiyetshilikke úlken juwapkershilik júkleydi. Mámleketimizde tálim-tárbiya salasınıń barlıq buwınları - mektepge shekem tálim, mektep, orta arnawlı hám joqarı tálim sistemasın jetilistiriw, jańa mákemeler qurıw hám barların qayta remontlaw boyınsha alıp barılıp atırģan jumıslar jaslar kámalıde óz nátiyjesin beredi.
Bul jerde 1-klass oqıwshılarına beriletuģın " Prezident sıylıģı" komplekti, mektep oqıwshılarına mólsherlengen kórkem ádebiyatlar, xalıq tálimi mákemelerin jańa oqıw jılına tayarlaw jobası kórsetildi.
Temanıń aktuallligi. Házirgi kúnde mámleketimizde tereń, keń qamtılģan ekonomikalıq, siyasiy, social reformalar ámelge asırılıp atır. Jámiyet ruwxıy rawajlanıw hám jańalanıw tárepke júz tutqan. Jámiyet ruwxıylıģın kóteriw — mámleket siyasatınıń ústin turatuģın baģdarı esaplanadı. Ózbekistan Respublikası Prezidentiniń 1999- jıl 3-sentyabrdegi «Respublika ruwxıylıq hám bilim keńesin qollap-quwatlaw tuwrısında»gi Pármanı tiykarinda ideyalar,olardan kelip shigip tiykarģı maqsetler ruwxıylıqtıń ústinligin taģı bir márte tastıyıqlaydı.
Respublikamız húkimeti tárepinen ģárezsizliktiń dáslepki jıllarınnan, fizikaliq salamat , mánisi boyınsha jetik shaxs jaratılıwma itibar berila baslandı. Buģan baylanıslı islerdi anıq, maqsetli ámelge asırıw ushın mámleket áhmiyetine iyelik etiw programmalar,jobalar islep shıģıldı. Bir ģana ótip atırģan jıllardıń atalıwında da bunıń tastıyıqın kóriwimiz múmkin. 1997 jıl — Insan mápleri jılı : álbette jámiyettegi puqaralar mápi qorģaw etilmegen, olardıń mútajlikleri qandirilmaģan mámleket hesh qashan qúdiretli bola almaydi. Sol sebepli de áwele insan salamatliģi joqarı dárejege kóterildi. 1998 jıl — Shańaraq jılı : xalqımız ãzeliy shańaraqtı múqaddes bilip, onı «Watan ishindegi watandir» dep ullılap kelgen. Ol jaģdayda õsken hár bir perzent,
Áwele óz shańaraģı hákisin, olar birlesip bolsa mámleket túsin dúnyaģa tanitadi. 1999 jıl — Hayallar jılı : Ana ómirdiń bası. Sonday eken jámiyette hayallar jaģdayı onıń keleshekti belgileytuģın tiykarģı faktor boladı. Ol tekģana keleshekti dúnyaģa keltiredi, bálki, onıń tárbiyasında zárúrli orın tutadı. Ana tárbiyası ornın hesh bir zat basalmaydi. Mámleketimiz basshısı Islam Karimov 1999-jıl 7-dekabr — Konstitutsiya kúni bayramı bayramlarında bul 2000 jıldı — Salamat áwlad jılı, dep járiyaladı. Bunıń menen joqarıda sanap ótilgen barlıq maqsetler,niyetler bir zatqa — yaģnıy, ullı keleshek qurıwģa qaratılģanlıģı kúndey ayqın boldı.
Ózbekstanda júz berip atırģan bunday ózgerisler " Shańaraq, máhelle, oqıw bilim jurtı sherikligi" bagdarindaģı shaxs tárbiyasında shańaraq, ata-ana, máhelle, oqıw bilim jurtınıń tiykarģı wazıypaların mazmunan jańalap turmısqa qollanıwdi talap etedi. Ásirese, klass basshısı menen shańaraq ortasındaģı bul tūrdegi óz-ara járiyalawlar oqıwshını tolıq úyreniwge, tálim hám tárbiyada sol oqıwshı ushın eń maqul túsetuģın tárbiya hám tásir quralın tabıwģa járdem beredi.
Klass basshısı óz baqlawları, shańaraqtan alģan informaciyaları nátiyjesin kúndelikke jazıp barsa, odaģı toplanģan maģlıwmatlardı waqıtı -waqtında úyreniw menen usılarģa tıykarlanıp tiyisli juwmaqlar shıģarsa, bala xulqini hám pazıyletlerin jaqsılaw jolları, keyingi jobalardı belgilese, erisilgen dárejeni esapqa alıp jańa pedagogikalıq talaplar qoyıp bolsa, tárbiya álbette nátiyjeli nátiyje beredi. Klass basshısınıń ata-analar menen júrgizetuģın jumısları oģada keń, kóp qırlı bolıp, bul jumıslar tek klass hám mektep kólemi menen sheklenmeydi, kerisinshe turar orınlardaģı hám oqıwshınıń ata-anası islep turģan kárxanadaģı jámiyetshilik menen de jaqın baylanısda bolıwdı talap etedi. Joqarıda keltirilip ótilgen pikirlerden málim boladı, shaxstı tárbiyalawda shańaraq, mektep hám máhálleniń sheriklik usıllarınıń túrli xilliģi kórsetedi jáne bul bolsa temanıń aktuallıģın tiykarlaydı.