Педагогика ва Психология соҳаларидаги инновациялар

10
BOSHLANG‘ICH SINFLARDA MATEMATIKA FANINI O‘QITISHNING ASOSIY 
JIHATLARI 
Xoshimova Marxabatxon Odilovna
Andijon viloyati Andijon shahar 
13-umumta’lim maktabi boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi 
Telefon: [phone] 
Anotatsiya:
ushbu maqolada boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga qanday qilib matematika fanini 
qulay va oson usulda o‘rgatish bo‘yicha tavsiyalar berilgan. Matematika fanini o‘qitish jarayonida 
didaktik o‘yinlarning tarbiyaviy ahamiyati ham fikr-mulohazalar yuritilgan.
Kalit so‘zlar:
didaktik va matematik o‘yinlar, rasmli topishmoqlar, qulay metodlar va dars 
shakllari. 
Boshlang‘ich ta’limda matematika fani alohida o‘rin egallaydi, chunki bu fan bolalarni 
hisoblash qobiliyatlarini shakllantiribgina qolmay ularning dunyoqarashlarini rivojlantirish, 
hayotda uchraydigan turli-tuman tushunchalar, miqdorlar va har xil xossalar bilan tanishtiradilar. 
Darsliklarda berilgan har qanday misol va masalalarni yechishda fanlar bog‘lanishlarini aniqlab, 
ularni hayot bilan bog‘laymiz. So‘nggi yillarda respublikamiz boshlang‘ich sinf maktablarida 
matematikani o‘qitish butun sistemasida o‘z ko‘lami va ahamiyati jihatidan nihoyatda katta bo‘lgan 
o‘zgarishlar amalga oshirilmoqda. Maktab oldiga yangi vazifalarning qo‘yilishi matematika 
o‘qitish mazmunini tubdan o‘zgarishiga olib keldi. 
boshlang‘ich sinflarda eng qiziq tashkillanadigan darslardan biri bu matematikadir. 
O‘quvchilarning fikrlashlari va ularning zamon bilan hamnafas bo‘lishlari uchun fanlarning otasi 
deb ataladigan matematika bilan yoshlik davridanoq qalbda mehr ila tanishlari zarurdir. O‘z o‘rnida 
matematika o‘rganiladigan barcha fanlar bilan uzviy bog‘liqdir. Matematika fanini o‘rgatish 
jarayonida didaktik o‘yinlardan foydalaniladi. bunda esa ba’zan bir darsning o‘zida bir nechta 
fanlarga murojaat qilamiz. darslarning qay darajada tashkillanishi bu o‘qituvchining ijodkorlik 
qobiliyatiga ham bog‘liqdir. Matematik o‘yinlar, rasmli topishmoqlar kundalik darslarga joziba 
bag‘ishlaydi va o‘quvchilarning ham darsga bo‘lgan ishtiyoq va qiziqishini kuchaytiradi. 
Boshlang‘ich sinf o‘quvchilari dastlabki matematik tushunchalarni o‘zlashtirishlari uchun 
o‘qituvchi qulay metod va dars shakllarini tanlashi kerak. bunda didaktik o‘yinlarning 
ahamiyati katta. darhaqiqat, o‘yin bog‘cha va maktab yoshidagi bolalarga, o‘smirlarga ta’lim-
tarbiya berishning an’anaviy va sinalgan usullaridan biridir. O‘quvchilar matematikadan faqat 
dastur materiallarini o‘zlashtiribgina qolmay, atrof-muhitni, hodisa va jarayonlarni kuzatishga, 
solishtirishga, fikrlashga, o‘z xulosalarini asoslashga, matematik til bilan so‘zlashishga urinishlari 
kerak. didaktik o‘yinlar darsda ishni individuallashtirish, har bir o‘quvchining kuchiga mos 
topshiriq berish, uning qobiliyatlarini maksimal o‘stirish imkoniyatini beradi. O‘yin orqali 
o‘quvchilar darsdan olgan bilimlarini mustahkamlaydilar, ularni hayotga tadbiq eta olishga 
tayyorlanadilar. birinchi sinf o‘quvchilariga 11 dan 20 gacha bo‘lgan sonlarni o‘rgatish jarayonida 
topishmoqli o‘yinlardan foydalanish o‘rinlidir. 
Xulosa qilib aytganda, matematikani chuqurroq va batafsil o‘rganish barcha sohalar uchun 
poydevor hisoblanadi. har bir pedagogik texnologiya o‘qituvchi va o‘quvchi munosabatini, 
darsdan kutiladigan natijaning qanday bo‘lishi haqida oldindan tasavvur eta olish imkoniyatini 
yaratadi. bu esa o‘z navbatida har bir darsni tahlil qilib, o‘qituvchi tomonidan yo‘l qo‘yilgan 
kamchiliklarning keyingi darslarda oldini olishga yordam beradi. 
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati: 
1.Adizov b.R. boshlang‘ich ta’limni ijodiy tashkil etishning nazariy asoslari. – Toshkent. 2003. 
2.Azizxo‘jayev N.N. Zamonaviy pedagogik texnologiyalar. – Toshkent. 2002. 
3. Ishmuhammedov R., Abduqodirov A., Pardayev A. Ta’limda innovatsion texnologiyalar. – 
Toshkent. 2008. 

---

257