Педагогика

Оила муаммолари. Мустақиллик йилларида барча соҳаларда бўлгани каби таълим-тарбия ва оила тарбиясини ташкил этишда ҳам муҳим ўзгаришлар юз берди. Мавжуд шароитда оилада болалар тарбиясини ташкил этишда муайян қийинчиликлар кўзга ташланмоқда. Булар қуйидагилардан иборат:

• 
  ота-оналарнинг педагогик билимлардан етарли даражада хабардор эмасликлари;
  
• 
  ўтиш даври шароитида юзага келган иқтисодий қийинчиликлар натижасида мактаб ёши болаларнинг муайян қисмининг бозор билан боғланиб қолиб, ўқишга бўлган қизиқишларининг сусайганлиги;
  
• 
  замонавий ахборот воситалари, шу жумладан, копюьтернинг ижтимоий ҳаётга тобора чуқур кириб бораётганлиги, натижада унинг ижобий таъсири билан бирга болаларда бадиий адабиётларни ўқишга бўлган қизиқишларининг сезиларли пасайиши;
  
• 
  ахборот воситалари саҳифаларида жангари кайфиятдаги томошалар сонининг ортиб бораётганлиги ва бунинг оқибатида болаларда бераҳмлилик кайфиятининг пайдо бўлаётганлиги;
  
• 
  ўқувчиларнинг ўқув адабиётлари билан тўла қуроллантирилмаганлиги;
  
• 
  нотўлиқ оилаларнинг мавжудлиги ҳамда улар сонининг ортиб бораётганлиги ва ҳоказолар.
  

Оиланинг фарзандлар ўқув фаолиятига ғамхўрлик қилиши тарбиядаги бош масалалардан биридир. Ота-оналар фарзандларининг таълим жараёнида билимларни муваффақиятли ўзлаштиришлари йўлида масъулиятни чуқур ҳис этишлари зарур.
Ота-оналарнинг бу борада қуйидагиларга риоя этишлари мақсадга мувофиқдир:

• 
  болаларнинг машғулотларга кечикишлари ва уйга ўз вақтида қайтмасликларига йўл қўймасликлари;
  
• 
  уларнинг дарс тайёрлашлари учун уйда қулай шароитни яратиб беришлари;
  
• 
  болаларда уй вазифаларини бажаришга нисбатан масъулиятли ёндашувни қарор топтиришлари;
  
• 
  болаларга ўқув топшириқларини бажариш ҳаётий зарурият эканлигини уқтиришлари, вазифаларни мустақил, виждонан бажариш кўникмаларига эга бўлишларига кўмаклашишлари;
  
• 
  болаларнинг кун тартибига амал қилиш кўникмаларига эга бўлишларига эътибор қаратишлари;
  
• 
  бўш вақтдан унумли фойдаланишларини назорат қилиб боришлари.
  

Оилада бола тарбиясига ижодий ёндашиш, болаларда ижобий сифатларни шакллантиришга эришиш уларнинг шахс сифатида тўлақонли шаклланишларида муҳим аҳамиятга эга.

Назорат учун саволлар:

1. 
   Оила нима? Уни ўз фикрингиз билан изоҳлаб беринг.
   
2. 
   Оила тарбиясининг моҳияти нимадан иборат?
   
3. 
   Оила тарбияси қандай шакл, метод ва воситалар ёрдамида ташкил этилади?
   
4. 
   Оила ва таълим муассасалари ўртасидаги ҳамкорлик мазмунидан нималар акс этади?
   
5. 
   Шарқ мутафаккирларининг оила ва фарзанд тарбиясини йўлга қўйиш борасидаги қарашларида қандай ғоялар илгари сурилади?
   
6. 
   Ўзбекистон Республикасида оилаларнинг мустаҳкамлигини таъминлаш, уларнинг моддий фаровонлигини ошириш йўлида қандай қандай ишлар амалга оширилмоқда?
   
7. 
   Оила тарбияси борасидаги мавжуд муаммолар нималардан иборат?
   

Адабиётлар:

1. 
   Каримов И.А. Миллий истиқлол мафкураси – халқ эътиқоди ва буюк келажакка ишончдир. – Тошкент, Ўзбекистон, 2000.
   
2. 
   Миллий истиқлол ғояси: асосий тушунча ва тамойиллар. – Тошкент, Ўзбекистон, 2000.
   
3. 
   Кайковус, Унсурулмаолий. Қобуснома. – Тошкент, Ўқитувчи, 1986.
   
4. 
   Навоий, Алишер. Асарлар. Ўн беш томлик. Ўн учинчи жилд. – Тошкент, /./улом номидаги Адабиёт ва санъат нашриёти, 1966.
   
5. 
   Абдулла Авлоний. Туркий гулистон ёҳуд ахлоқ. – Тошкент, Ўқитувчи, 1992.
   
6. 
   Фитрат. Оила ёки оила бошқариш тартиблари. –Тошкент, Маънавият, 1998.
   
7. 
   Педагогика Мунавваров А.Қ таҳрири остида. –Тошкент, Ўқитувчи, 1996.