Pedagogika

Жамолдинова  О.  Р. 
Ёшлар  соғлом  турмуш  маданиятини  ривожлантиришда  узвийлик  ва 
узлуксизлик 
тамойиллари 
амал 
қилишининг 
педагогик 
механизмларини 
такомиллаштириш: пед.фан.док. … дисс. – Тошкент: ТДПУ, 2015. – Б. 28. 
4
Мирзаев Т.
 Ўзбек тилининг изоҳли луғати. – Тошкент: Ўзбекистон миллий энциклопедияси, 
2006. – Ж. 3. – Б. 506. 

---

PEDAGOGIKA
 
2016, 4-son
 
 
 
33 
asrlardan  buyon  tartib,  gо‘zallik  va  mukammallikni  anglash  va  yaratish  uchun 
foydalangan  g‘oyadir”  –  deb  ta’kidlaydi
1
.  Psixologiya  fanida  simmetriya  hissiga 
hozirgacha  alohida  ilmiy  asoslangan  ta’rif  berilmagan.  Simmetriya  hodisasi 
hamda  emotsional  kechinmalarning  psixologik  tabiatidan  kelib  chiqqan  holda, 
bizningcha,  bunday  hisni  odamning  atrof-olamdagi  narsa-hodisalar  tuzilishi 
hamda о‘zaro nisbatida tartib, muvozanat va mutanosiblik darajasini psixik aks 
ettirishi natijasida yuzaga keluvchi hissiy kechinma sifatida tushunish о‘rinlidir. Bu 
о‘rinda biz ta’lim jarayonida uzviylikning ta’minlanishi nima uchun о‘qituvchida 
simmetriya  hissi  yaxshi  rivojlanishi  bilan  bog‘liq  bо‘lishi  mumkinligini  izohlab 
о‘tamiz. 
Avvalo,  shuni  ta’kidlab  о‘tish  kerakki,  maxsus  tadqiqotlarda  simmetriya 
hissi  о‘qituvchining  individual  faoliyat  uslubini  belgilab  beruvchi  muhim  omil 
ekani  tasdiqlangan
2
.  Yaxshi  rivojlangan  simmetriya  hissi  ta’lim  jarayonidagi 
uzluksizlikni ta’minlashda ta’sirchan omil bо‘lishi haqidagi taxminlarimiz quyidagi 
psixologik xulosalarga asoslanadi: 
1)  yakunlanganlik,  yaxlitlik,  tizim  va  strukturaga  ega  bо‘lish  ehtiyoji 
asosidagi  simmetriya  hissi
3
  qat’iy  tartiblashgan  о‘qituvchining  faoliyati  uchun 
alohida ahamiyat kasb etishi mumkin; 
2) simmetriyaga ijobiy munosabatda aks etadigan tashqi olam bilan uyg‘un 
hayot kechirayotganlikni namoyon etish, ichki agressiv mayllarni nazorat qilishga 
intilish
4
  о‘z  xulq-atvori  bilan  doimiy  namuna  kо‘rsatishi  kutiladigan  о‘qituvchi 
uchun katta ahamiyatiga ega bо‘lishi mumkin; 
3)  simmetriya  hissi  darajasiga  bog‘liq  ravishda  muayyan  obyektning 
obrazini  uni  tashkil  etuvchi  qism  va  elementlar  miqdoridan  qat’i  nazar  kerak 
usullardan foydalanib xayolan yaxlit holda loyihalash qobiliyati
5
 о‘qituvchi uchun 
                                                           
1
Вейль Г. 
Симметрия / Под ред. Б. А. Розенфельда. – Москва: Наука, 1968. – С. 37. 
2