Педагогика олий билимгоҳи «Дефектология» ихтисослиги талабалари учун уқув қўлланма

унинг ота-онаси билан ўтказилган суҳбатда маълум бўлади. JIo-
гопед унинг атрофдагилар (уйда, мактабда, тенгдошлари ва кат-
талар билан, таниш ва нотаниш одамлар) билан бўладиган муно-
сабатини аниқлайди, дудуқланувчининг ўз нутқига қандай баҳо
беришига (ўз нутқининг мукаммал эмаслигини биладими ёки
йўқми, бу унга қандай таъсир қилади), ҳимоя реакцияларининг
(аччиқланиш, тортиниш, ниқоблаш, нутқли муомала қилишдан
четланиш) бор-йўқлигига, кўрикдан ўтказиш пайтидаги нутқ
ҳолатига (ёрдамга кўз тикади, ўз нуқсонини тузатишга фаол
киришади ёки нутқий машғулотларнинг нега кераклигини ту-
шунмайди) эътиборни қаратади. Дудуқланувчини ўрганиш туза-
тиш ишлари жараёнида ҳам давом этади. Дудуқланувчи ва
унинг ота-оналари билан суҳбатдан, руҳий-педагогик ва тиббий
ҳужжатларни ўрганишдан ташқари, тажриба-синов ўйинлари,
ўқув вазиятини яратиш методлари, психо-диагностик методлар
қўлланилади (Роршак методи, тематик 
апперцепцион 
тест
(ТАТ), С. Розенцвейг методи, «тет-зиддият» методикаси, тугал-
ланмаган гаплар методикаси, баҳолаш шкалалари, руҳий фао-
лият ҳамда моторика тестлари ва 
бошқалар). Келтирилган
методлар аниқлаш вазифаларини якунлаш учун, дудуқланувчи-
нинг руҳий хусусиятларини янада теран ҳис этиш учун, _қим-
гМатли маълумотлар омили сифатида қўлланийади. Улар ёрда-
мида олинган миқдорий ва 
сифатли маълумотлар синовдан
ўтказилаётган шахсни атрофлича руҳий-педагогик ўрганиш асо-
сида шарҳлаш лозимлигини тақозо қилади.
Логопедик нуқтаи назаридан хулоса чиқариш жараёнида
қуйидагилар ҳисобга олинади:
дудуқланиш шакли (тоник, клоник, аралаш), тортишиш тур-
лари (нафас олиш ва чиқаришдаги, товушли, талаффузли, ара-