X
desak, mahri bilan birga
10+X
bo‘ladi,
erining qaramog‘idagi pul esa
100–(10+X)–90–X
bo‘ladi. Ayol o‘z molining
uchdan birini vasiyat qilishi mumkin, bu
3 dan 1 (10+X)
bo‘ladi. Eriga undan
qolganining yarmi, ya’ni
3 dan 1 (10–X) tegadi,
qolganning ikkisi yarmini
ayolning vorislari oladi. Shuning uchun erining vorislariga
90X+3 dan 1 ayiruv
(10+X)
tegadi. Boshqa jihatdan, xotin eridan qolganning faqat uchdan biriga egalik
qilishi mumkin bo‘lgani uchun erining vorislariga
2X
tegadi. Shuning uchun
90–
X+3 dan 1 (10+X)–2X, ya’ni X–35
bo‘ladi.
Xulosa qilib aytganda, Muhammad al-Xorazmiyning matematik asarlaridagi
meros taqsim qilishga doir masalalar qaysi zamonda, qaysi davrda bo‘lmasin, na
faqat musulmon huquqi uchun, balki hozirgi kundagi huquqshunoslik fani
taraqqiyoti uchun ham nazariy va amaliy ahamiyatga egadir.
3
Sharqning buyuk qomusiy olimi “
Do'stlaringiz bilan baham: |