Pedagogika 017, 4-son Bosh muharrir

Султон Акбарий.
Устод (Қори-Ниёзий ҳаётидан лавҳалар). – Тошкент: Ўзбекистон, 1970.
– Б. 29.
2
Қори-Ниёзий Т.Н.
Ҳаёт мактаби. – Тошкент: Фан, 1970. – Б. 34.

---

PEDAGOGIKA 
2017, 4-son
 
 
13 
tushunchalardan har biri ikkinchisini taqozo etadi. О‘qituvchi bilan о‘quvchi 
orasida aloqa samimiy bо‘lishi kerak. Samimiy bо‘lmagan aloqaning asosida biror 
shaxsiy manfaat turadi. Bu esa yosh avlodning tarbiyasiga zarar keltiradi. 
Toshmuhammad Niyozovichning matematika haqidagi fikrlari о‘quvchilar 
va turli sohalarda ta’lim olayotgan bugungi yoshlar uchun ham katta ahamiyatga 
egadir. U shunday yozadi: “Matematikaning eng qimmatbaho xususiyati 
shundaki, u kishining mantiqiy muhokama qobiliyatini о‘stira boradi. ... Holbuki, 
matematikaning formula va qoidalarini yod olish bilan uni egallab bо‘lmaydi. 
Matematikaning joni tafakkurda, mantiqiy muhokamada bо‘lib, undagi 
haqiqatlarni qat’iy, ketma-ket, mantiqiy muhokama bilangina oshkor qilish 
mumkin. Shunday qilib, mantiqiy tafakkur malakasiga ega bо‘lgan kishiga har 
qanday fan bilan shug‘ullanish uchun mustahkam zamin vujudga keladi”. 
Qori Niyoziy bolaning yoshligidagi, ayniqsa, hayotning maktabgacha davri 
tarbiya nuqtai nazaridan g‘oyat murakkabligini ta’kidlaydi. Shuningdek, 
“О‘qituvchi oliy ma’lumotli bо‘lgani bilan u pastki sinflarda dars berish talabiga 
mutlaqo javob bera olmasligi mumkin”, – deb hisoblaydi. Uning fikricha: 
“О‘qituvchi eng avval bola ichki dunyosini, uning psixologiyasini, talab va zaruriy 
ehtiyojlarini juda yaxshi bilib, о‘quvchilarning ustidan kundalik va har taraflama 
ijodiy nazorat olib borishi lozim. Xullas, maktabning pastki sinflari iste’dodli, 
tajribali, mohir о‘qituvchilarning qо‘lida bо‘lishi kerak, chunki buning uchun 
yolg‘iz formal ma’lumot kо‘p vaqt kifoya qilmaydi!”
1
. 
Toshmuhammad Niyozovich о‘qituvchilik kasbi haqidagi fikrlarini yakunlab 
shunday xulosaga keladi: “Umuman, о‘qituvchining ishi, uning qaysi sinfda va 
nimadan dars berishidan qat’iy nazar, ijodiy bо‘lishi lozim. Aks holda uning sо‘zi 
qolipga aylanib, о‘qituvchining о‘zi oddiy kosibga о‘xshab qolishi mumkin. 
Maktabda sodir bо‘ladigan kо‘p kamchiliklarning ildizi, ularning asosiy manbai 
ham shunda!”
2
.