Pedagogika 017, 3-son Bosh muharrir

PEDAGOGIKA 
2017, 3-son
 
 
52 
kulgi” (69,19 %), “ijod” (65,4%), “o‘zgalar baxti” (65,4 %), “san’at va tabiat 
go‘zalligi” (58,29 %) kabilarni kiritish mumkin.
Sinaluvchilarning birinchi guruhi ma’qul deb biladigan qadriyat vositalariga 
quyidagilar kirdi: “bilimlilik” (50,76 %), “mustaqillik” (49,81 %), “mas’uliyatlilik” 
(61,79 %), “hayotdan mamnunlik” (63,66 %), “ishda samaradorlik” (54,88 %), 
“tarbiyali bo‘lish” (69,63 %). Inkor etilgan qadriyat vositalariga esa quyidagilarni 
kiritdilar: “o‘zidagi va o‘zgalardagi nuqsonlardan norozilik” (41,70 %), “sabr-
qanoat” (50,61 %), “yuqori talablar” (51,03 %), “o‘z qarashlari hamda o‘z fikrida 
tura olish jur’ati” (52,97 %), “ziyraklik” (56,37 %), “ijrochilik” (60,63 %).
Ikkinchi guruhning qadriyat vositalari iyerarxiyasi o‘z ichiga quyidagilarni 
oldi: “tarbiyali bo‘lish” (81,37 %), “bilimlilik” (67,06 %), “javobgarlik” (74,52 %), 
“hayotdan mamnunlik” (77,13 %), “ozodalik, saranjom-sarishtalik” (79,42 %), 
“haqqoniylik” (75,26 %). Inkor etilgan qadriyatlarga esa quyidagilarni kiritishdi: 
“ijrochilik” (72,04 %), “sabr-qanoat” (63,73 %), “ziyraklik” (73,49 %), 
“dunyoqarashning kengligi” (69,13 %), “katta talablar” (63,80 %), “o‘zidagi va 
o‘zgalardagi nuqsonlarni suymaslik”(51,84 %).
Shaxsning rivojlanishi va o‘zini ko‘rsatish imkoniyatlarini baholash uchun 
qadriyat maqsadlari va vositalarini amalga oshirishdagi farqlanish ko‘rsatkichlari 
hisoblab chiqildi (1-jadval).
1-jadval 
Terminal hamda instrumental qadriyatlarni amalga oshirishdagi farqlanishlar 
ko‘rsatkichlari (%) 
 
Ko‘rsatkichlar 
Hayotiy strategiya turlari 
1 
2 
3 
Tr 
41,60 
66,58 
70,35 
Ir 
58,42 
75,79 
78,82 
∆IrTr 
16,82 
9,21 
8,47 
Jadvaldan ko‘rinib turibdiki, har uchala guruhning terminal hamda 
instrumental ahamiyatga ega qadriyatlarini amalga oshirish orasidagi 
farqlanishlar optimal darajada. Mazkur holat kishi shaxsiy qadriyatlarining 
hayotda o‘zini ko‘rsatishi uchun zarur bo‘lgan natijalarga erishish jarayonlaridan 
optimal tarzda ilgarilab ketishidan dalolat beradi. M. S. Yanitskiy va
A. V. Seriylarning yozishlaricha, instrumental qadriyatlarni amalga oshirishning 

---