Pedagogika 017, 3-son Bosh muharrir

Менглиев Б., Зиёдуллаева Г.
Тил таълимига компетенциявий ёндашув // Маърифат.
– Тошкент, 2014 йил 29 март, 26 сон. – Б. 8-9.
U. Butayeva
 *
 
PEDAGOGIKA VA PSIXOLOGIYA, PEDAGOGIK INNOVATIKA

---

PEDAGOGIKA 
2017, 3-son
 
 
3 
kompetentlik о‘ta murakkab, kо‘p qismli, barcha fanlar uchun mushtarak 
bо‘lgan tushunchalardir. Shu boisdan uning talqin va izohlari tarkibiga kо‘ra va 
ma’no, mantiq mundarijasi jihatidan turli-tuman. Terminning mohiyati 
“samaradorlik”, 
“moslashuvchanlik”, 
“yutuqlilik”, 
“muvaffaqiyatlilik”, 
“tushunuvchanlik”, “natijalilik”, “uquvlilik”, “xossa”, “xususiyat”, “sifat”, 
“miqdor”, “o‘lchov” kabi tushunchalar asosida tavsiflanmoqda. Umumiy qilib 
aytganda, “Kompetentlik – aniq bir kasbiy faoliyatni amalga oshirish uchun zarur 
bo‘lgan bilim, ko‘nikma va malakalarni egallaganlik xususiyatidir”
1
. 
Ta’lim va tarbiyani insonparvarlashtirish ta’lim sohasidagi davlat 
siyosatining asosiy prinsiplaridan biri ekanligi “Ta’lim tо‘g‘risida”gi qonunning 3-
moddasida belgilab qо‘yilgan. Shunga muvofiq, bо‘lajak mutaxassislarga kasbiy 
bilim, kо‘nikma va malakalar berish bilan birga ularni kasb-hunarga 
yо‘naltirishda mehnatsevarlik, vatanparvarlik, xalqqa yaxshilik qilish, tabiat va 
insonga mehr-shafqatli, muruvvatli, saxovatli bо‘lish, xalq hunarmandchiligi, 
milliy va kasbiy an’analar, diniy e’tiqod, odamlarning shaxsiy fikrlari va his-
tuyg‘ularini hurmat qilishni о‘rgatishdan iborat. Zero, bо‘lajak kadrni bunday 
kasbiy kompetensiyalar va shaxsiy sifatlar uyg‘unligi asosida tarbiyalab borish 
о‘quvchini tо‘g‘ri va ongli ravishda kasb-hunarga yо‘naltirishda ijtimoiy 
ahamiyat kasb etadi. Mana shu holatda ijtimoiy va kasbiy burchni anglagan 
holda kasb tanlash hal qiluvchi ahamiyatga ega bо‘lgan ijtimoiy motiv 
hisoblanadi
2
. Yangi asrda jamiyatning barcha sohalarini shiddat bilan qamrab 
olayotgan tezkor va globallashuv jarayoni butun pedagogik jamoatchilikning 
zimmasiga yangidan yangi vazifalarni yukladi. Shu sababli о‘qituvchi shaxsi va 
faoliyatiga qо‘yiladigan ijtimoiy talablarning soni har qachongidan ortib 
bormoqda. Ma’lumki, pedagogik faoliyat ta’lim maqsadlarini amalga oshirishga 
qaratilgan holda, maxsus tashkil etiluvchi va о‘qituvchi hamda о‘quvchining 
о‘zaro munosabatlariga asoslanuvchi ijtimoiy faoliyat turi. Pedagogik faoliyat 
samaradorligining shartlaridan biri kadrning kasbiy-pedagogik kompetensiyasi 
hisoblanadi. Uzluksiz ta’lim-tarbiya tizimida о‘qituvchining kasbiy tayyorgarligi 
muammosi zamonaviy talablar doirasida о‘rganib chiqilishi asosida zamona 
о‘qituvchisining kasbiy, shaxsiy tayyorgarligiga nisbatan qator talablar tizimi 
shakllantirilgan.
1
Хуторской А. В.
Технология проектирования ключевых и предметных компетенций. 
eidos.ru
›
journal/2012/0829-05.html
.
2
Жумаев А.
Ўқитувчи шахси шаклланишининг айрим масалалари // Педагогик таълим. – 
Тошкент, 2007. – № 4. – Б. 33-37. 

---