Pedagogika 016, 1-son Bosh muharrir

PEDAGOGIKA
2016, 1-son
 
 
107 
prototip asosida yaratilgan badiiy obraz va xarakterlarni sanab о‘tish, tarixiy 
shaxslarning badiiy qiyofasidagi, insoniy kechinmalaridagi о‘ziga xos jihatlarga 
e’tibor qaratish о‘quvchilarning badiiy tafakkur doirasini kengaytiradi, mavzuga 
qiziqishlarini oshiradi, qiyosiy tahlilga oid malakalarini takomillashtiradi hamda 
darsning samaradorligini ta’minlaydi. Uyga vazifa sifatida esa о‘quvchilarning 
yuqorida sanab о‘tilgan asarlar bilan “Abulfayzxon” tragediyasining janriy va 
mazmuniy о‘xshashliklari, farqli jihatlarini qiyoslashga yо‘naltirilgan savol va 
topshiriqlar tizimi ustida ishlashlarini tashkil etish lozim(1-jadval).
Yuqoridagi mulohazalarga asoslanib, akademik litseylarda dramatik 
asarlarni quyidagi tartibda о‘rganishni tavsiya qilish mumkin: 
1. 
Dramatik asar mazmunini о‘qib-о‘zlashtirish (bunda о‘qituvchining о‘zi 
namuna sifatida dramatik asardan parcha о‘qib berishi lozim. Shundan keyin esa 
nutqi ravon, adabiy о‘qish malakasiga ega talabalardan tanlab, dramani rollarga 
ajratib ifodali о‘qishni tashkil qilishi maqsadga muvofiq), о‘rganilishi lozim bо‘lgan 
asosiy jihatlarni belgilash va tahlilning tartibli rejasini tuzish. 
2. 
Dramaning mavzu yо‘nalishini, asosiy g‘oyasini aniqlash. 
3. 
Asarning obrazlar tizimini tahlilga tortish:
­ dramadagi asosiy obrazlarga tavsif berish; 
­ dramadagi asosiy bо‘lmagan (yordamchi) obrazlarga tavsif berish.
1-jadval 
Asar nomi 
Mavzu 
va 
g‘oyasi 
Asosiy 
obrazlar 
Yordamchi 
obrazlar 
Tarixiy 
shaxslar 
Tо‘qima 
obrazlar 
Joy 
nomlari 
“Abulfayzxon”
“Mirzo 
Ulug‘bek” 
“Jaloliddin 
Manguberdi” 
“Muqanna” 
“Sohibqiron” 
Dramatik asarda ishtirok etgan badiiy obrazlar xarakteristikasi 
о‘rganilganda talabalarga asar matnidan foydalanib, 2-jadvalni tо‘ldirishni 
topshirish mumkin. 2-jadvalni asosiy obrazlar uchun alohida, asosiy bо‘lmagan 
(yordamchi) obrazlar uchun alohida tuzsa bо‘ladi, shuningdek, о‘qituvchi tahlil 
jarayonida yoki talabalarning nazariy bilimlarini, tahliliy malakasini nazorat qilish 
maqsadida foydalansa ham ijobiy natijaga erishadi.
2-jadval 

---