Pedagogika 015, 6-son Muassis: Nizomiy nomidagi Toshkent

Бегимқулов У. Ш.
Педагогик таълим жараёнларини ахборотлаштиришни ташкил этиш 
ва бошқариш назарияси ва амалиёти: пед. фан. док. ... дисс. – Тошкент, 2007. – Б. 3. 

---

PEDAGOGIKA
2015, 6-son
 
 
32 
hisoblanadi. Axborot texnologiyalarining rivojlanish darajasi, zamonaviy ta’lim 
konsepsiyasi talabalarning uzluksiz tarzda mustaqil bilim olishlarini ta’minlash 
mazkur texnologiyalarni takomillashtirishni talab qilmoqda. Zamonaviy axborot 
texnologiyalarini ta’lim jarayonida qо‘llash uchun, birinchi navbatda, ulardan 
eng samaralilarini tanlash talab etiladi.
Bugungi kunda talabalarni о‘quv jarayonining markaziga joylashtirish, 
ularni shunchaki tinglovchidan faol subyektga aylantirishga qaratilgan о‘qitish 
konsepsiyasi ilgari surilmoqda. Shu maqsadga erishish uchun о‘quv 
dasturlarining mazmuni va о‘qitish texnologiyalari muntazam yangilanmoqda.
Kuzatishlarimiz shuni kо‘rsatadiki, har bir talaba pedagogika turkum 
fanlariga nisbatan о‘zining individual yondashuviga ega. Individual о‘qitish 
jarayoni professor-о‘qituvchilarga talabalarning о‘quv-biluv faoliyatlarini 
vizuallashtirish imkonini beradi. Jumladan, multimedia texnologiyalarining 
muhim jihati shundaki, ularda turli darajadagi axborotlar integrallashgan holda 
ifodalanadi. An’anaviy о‘qitish jarayonida bо‘lgani kabi noan’anaviy ta’lim 
jarayonida matnlar, jadvallar, illustratsiyalar bilan bir qatorda, talabalarni faol 
rivojlantirish xarakteriga ega bо‘lgan nutq vositalari, musiqa, turli animatsiyalar 
о‘z ifodasini topadi. Shu о‘rinda muhim ahamiyatga ega bо‘lgan yо‘nalishlardan 
yana biri multimedia vositalarida audio hamda vizual axborotlarning parallel 
tarzda talabalarga taqdim etilishidir. Mazkur texnologiya yordamida talabalar 
AKT bilan о‘zaro muloqotga kirishishlarining yangi darajasi namoyon bо‘ladi. 
AKTdan foydalanuvchi talabalar bir obyektdan ikkinchisiga о‘tish, savollar 
tartibini idrok etish imkoniyatiga ega bо‘ladi.
Talabalarni faollikka, kreativ fikrlashga undaydigan texnologiyalardan yana 
biri giper mediatexnologiyalardir. Ular multimedia bilan kо‘plab о‘xshash 
jihatlarga ega. Shu bilan bir qatorda, saqlanayotgan axborotlarning nomuntazam 
ifodalanishini ham anglatadi. Mazkur texnologiya matn ustida ishlashda bir qator 
qulaylikka ega bо‘lib, tayanch ifodalarni osongina ajratish imkonini beradi. Ular 
jumlasiga sо‘zlar, iboralar, ifodalar hamda ular orasidagi yaxlitlikni ta’minlovchi 
biriktiruvchilarni kiritish mumkin.
Proyektorda namoyish qilinadigan ma’ruzalar bugungi kunda interfaol 
о‘qitish jarayoniga muayyan darajada tatbiq etilmoqda. Interfaol о‘qitish 
jarayonida teskari aloqani yо‘lga qо‘yish orqali interfaol texnologiyalarni 
muvofiqlashtirish professor-о‘qituvchilarga talabalar uchun individual, betakror 
ta’lim yо‘nalishini tashkil etish imkonini beradi. Zero, mazkur yо‘nalishlar 
bо‘yicha talabalarning rivojlanishi individual xarakter kasb etadi.

---