Pedagogika 015, 2-son Muassis: Nizomiy

 
 
 
1
Ғуломов А.Қ., Неъматов Ҳ.Ғ. Мактабда тил сатҳларини ўзаро боғлаб ўрганиш.
– Тошкент: Ўзбекистон, 1992. – Б. 3-7. 

---

PEDAGOGIKA
2015, 2-son
 
 
113 
 
 
AN’ANAVIY VA XALQ QO‘SHIQCHILIGI FANINI O‘QITISHDA 
MILLIY BEZAKLAR USTIDA ISHLASH 
Qodirov D.Q. (TDPU) 
Abstract 
This article is devoted to the problems of teaching of traditional and 
national singing. The value of national melisma and ways of using them are 
considered in the article. 
Резюме 
Статья посвящена некоторым проблемам преподавания музыки на 
примере традиционного и народного пения. В ней описаны значение 
народных мелизмов и методы их применения. 
Tayanch tushunchalar: improvizatsiya, vazn, tarona, yakkanavozlik, 
jo‘rnavozlik, original yozuv, avji turk, oktava, daromad, miyonxat, zir-bom, 
binnigi, gulligi, zamzama, zebo pari, zangula.
Asrlar davomida og‘izdan-og‘izga, avloddan-avlodga o‘tib, sayqal topib 
kelayotgan mumtoz musiqamiz – maqomlar, o‘tmish bastakorlar ijodi, xalqning 
ma’naviy mulkiga aylanib ketgan mashhur kuy va ashulalar hozirgi kunda 
yoshlarimiz tomonidan ardoqlanib, sevib ijro etib kelinmoqda. 
An’anaviy va xalq qo‘shiqchiligi ijrochiligida mumtoz maqomlar va ayrim 
navolar ijrochilar tinglovchilarni qadimdan bahramand etib keladi. Tabiiyki, 
badiiy barkamol, noyob musiqiy namunalarni har bir nozik qalb egasiga 
yetkazishda ijrochilik mahorati nihoyatda muhim ahamiyat kasb etadi. 
Mumtoz ijrochilik-xonandalik, sozandalikda ijro mahorati milliy uslub, 
bezaklar, qochirimlar, nolalar orqali boyitiladi. Bu borada, XIX asrning oxiri XX 
asrning birinchi yarmida maqom ijro an’analarining buyuk davomchilaridan biri, 
o‘z ijodkorlik va ijrochilik maktabini yaratgan benazir bastakor, hofiz va sozanda 
Xoji Abdulaziz Rasulov samarali ijod yo‘lini bosib o‘tgan ustozlardan edi. 
Ustozning ko‘p yillik samarali mehnatlari bois, shogirdlari kelajakda elimizning 
sevimli va mashhur san’atkorlariga aylandilar. Aytishlaricha, tajribali hofiz va 
bastakor o‘z oldiga shogirdlarining ijodiy tashabbuslarini rivojlantirish 
maqsadini qo‘ygan va bitta ashulani turli variantlarda ko‘rsatib, ularni mustaqil 
improvizatsiya qilishga ham o‘rgatar edi
1
.
1
Азимов Б.Ғ. Миллий чолғулар орқали бадиий жамоалар ташкилотчиларини тайёрлаш 
масалалари // ХХ-ХХI асрларда бадиий-ижодий жараён мавзуидаги илмий-амалий 
конференция. – Тошкент, 2010. – Б. 13.