Педагогик технология



Download 2,9 Mb.
Pdf ko'rish
bet29/32
Sana22.02.2022
Hajmi2,9 Mb.
#80380
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   32
Bog'liq
Pedagogik texnologiya asoslari (J.Yo'ldoshev, S.Usmonov)

И лм ий билим — ти зи м ли , а с о с л и ва нар са, х^одисалар 
м о^иятига чукур кириб б ор ад и ган булади. У э м п и р и к ва 
назарий даражада булади.
Эмпирик билим — б илиш нинг кузатиш , улчаш, таж р и б а 
усулларини куллаш натижаси. Н арса-ходисаларнинг сиф ат ва 
микдор курсаткичларини ифодалайди. Э м пирик курсаткичлар 
орасидаги богликушкларнинг мунтазам такрорланиш и эм п и р и к
крнунлар ёрдамида ифодаланади, улар, купинча, э\т и м о л л и к
хусусиятига эга булади.
Назарий билим — эмпирик холатларни тасвирлаш , туш ун- 
тириш, яъни нарса-\одисалар м о*иятини билиш и м к о н и н и
берадиган конунларни очишни назарда тутади.
Билиш — объектив борлик,нинг онгда акс этиш ининг олий 
ш акли, х ак д а и й билимлар хосил к,илиш ж араёни. Б и л и ш
куйидаги даражаларда булади:
Миссий билиш — сезгилар, идрок, тасаввур оркали.
Рационал билиш — тушунчалар, муло^азалар, аьушй хулоса- 
лардан утиб назарияларда урин олади.
Шу билан бирга билиш — кундалик, бадиий, илмий булади. 
Илмий билиш табиатни ва ж ам и ятни билиш га ажралади.
Бирламчи модул — педагогик технологияни унинг б и рор 
даражасидан бошлаб тасвирлашда дастлабки модул си ф ати д а 
т а н л а н га н ва уз тар к и б и га б и т т а ё к и б и р н е ч т а к и ч и к
модулларни оладиган модул туплами.
Вертикал педагогика — юк,ори с и н ф у ^ в ч и л а р и н и н г куйи 
синф укувчиларига ёрдам курсатиш ини таш кил килиш ш акли. 
Бунда \а р  бир укувчининг айрим ф ан буйича узидан бир си н ф
юк,орида ук,ийдиган укувчилардан илм ий ра^бари ва бир с и н ф
куйида ук,ийдиган укувчилардан оталикдаги укувчиси булади.
Укувчиларга узларидан куйи си н ф мавзусини такрорлаш , 
кей и н куйи с и н ф У кувчисидан с и н о в о лиш в ар ак ;аси н и
(саволлар, мисол ёки топширик,ни) тайёрлаш топш ирилади. 
С инов хафтада бир марта утказилади. С инов ж араёнида куйи 
синф укувчиси мавзуни тулик; узлаш тиргунича Узаро м улокрт 
давом этади. Натижада ёмон ба^олар булмайди.
Гурувди таълим — бир ук^итувчи бир неча укувчини ук,ита- 
диган таълим шакли. Гуру\гтар укувчилар сонига караб: ки ч и к
(3—6 укувчи), урта (7—15 укувчи), катта (15 дан ортик, укувчи)
www.ziyouz.com kutubxonasi


гуру^ларга ажратилади. Ш унингдек, ^ар бир гурухдаги таълим 
олувчиларнинг ёш ига, таълим йуналишига ва шу кабиларга 
караб \ ш  гурух^арга ажратилади. Бу шаклни куллаш жараёнида 
я кк а таълим ш акллари хдм амалга оширилади.
Д иагностика — п едагогиканин г булими, таълим -тарбия 
ж араёнларин ин г мак^сади, мазмуни, усуллари, воситалари, 
натижаларининг сиф ати ва самарадорлигини, педагогик хо- 
дим ларнинг касбий тайёрликлари, билим, куникма, малака 
ва ма^оратларини, укувчиларнинг билимларни узлаштириш- 
лари ва тарбияланганлик даражаларини \а р томонлама урга- 
ниш , та\лил килиш асосида хулосалар чикдриш, ба^олаш ва 
янада таком иллаш тириш юзасидан тавсиялар бериш билан 
шугулланади.
Дидактика — педагогиканинг тармоги. Таълим-тарбия наза- 
рияси, яъни макрадлари, мазмуни, к,онуниятлари, тамойилла- 
рини ишлаб чик,иш билан шугулланади.
Инверсной таълим — агдариш, жойини алмаштириш; та- 
факкур тизимини ш акллантириш йуналишидаги таълим.
И нновация — я н ги л а н и ш н и , узгари ш н и ам алга жорий 
этиш , киритиш ж араёни ва фаолияти.
Интеграл — чамбарчас боклик,, бутун, ягона; уз чексиз ки- 
чик к,исмларининг йигиндиси.
Интеллект — и н со н н и н г умуман билиш фаолияти, фикр- 
лаш к,обилияти; туш униш , муло^аза, тафаккур, акл.
Интерфаол машгулот — укитувчи ва укувчилар узаро фаол 
иш тирок этадиган машгулот; жараён ^амкорликда кечади.
Йул (русча — приём ) — бирор мак,садни амалга ошириш 
учун танланган ^аракат тури.
Кичик модул — п е д аго ги к технология таркибидаги энг 
кичик бирликни ифодалайди. Амалда бундай кичик модулни 
таш кил кдлувчи б о ш к а кичик модулларга ажратиш мумкин 
эм ас де£-^исобланади.
гнитив — атроф олам \акидаги билим доирасини кенгай- 
типй|Д, дйф ф еренцияловчи тафаккурни ш акллантириш, б и ­
ли^! эх,тиёжларини ривожлантириш таълими.
реАтив — тадк,ик;отчилик характерига эга; укувчиларда 
иж одйя тафаккурни жадал (максадга йуналтирилган) равишда 
ривожлантириш таълим и.
Куникма — онгли ф аолият (\аракат)ни тез, тежамли, туг- 
ри, кам жисмоний ва асабий куч сарфлаган ^олда бажариш. 
Ш ахснинг билимлари асосида таркиб топади. Дастлабки шакл- 
ланиш бос^ичларида бундай ^аракатлар жиддий диктат билан 
бажарилади, кейинги боск,ичларда диедат билан назорат кдпиш 
камайиб боради ва натижада автоматлашган ^аракатга айланади.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Харакат турлари буйича уч турга: ^аракат куникмалари, 
сенсор куникмалар, ак,пий куникмаларга булинади. Куникмалар 
мунтазам машк, к,илиш (такрорлаш ) оркдли зарур даражада 
сакутнади. Маълум вак,т такрорламаслик куникм а даражасининг 
пасайишига олиб келади. Уни ^айта маш к^ар баж ариш , малака 
ошириш орк,али тикланади.
М алака — шахснинг маълум касбга я р о к ^и л и к , тайёрлик 
даражаси, шу касбда ишлай олиши учун зарур билим , куник­
малари 
й и р и н д и с и

Касбий ахборотларнинг тез купайиб бораёт- 
гани илгари узлаштирилган малаканинг етиш м аслигини келти- 
риб чикаради. Бу етиш масликни кдйта тайёрлаш ва малака 
ошириш оркдпи тулдирилади. Бу жараён узлуксиз давом этган- 
дагина малака ортиб бориш и орк^али касбий ф аол и ятн и \озирги 
талаблар даражасида давом эттириш им кон ияти х,осил булади.
М алака ошириш — мутахассислар ва р а \б а р ходимларнинг 
касбий билим ва куникмаларини янгилаш ^ам да ривожлан- 
тириш жараёни
Маркетинг — бозор \о л ат и н и чукур у р ган и ш , олдиндан 
ба^оларни билган \о л д а товарлар ишлаб чик,ариш , хизматлар 
ташкил 
1
<;илиш, роялар яратиш ва уларнинг сотувини ташкил 
килиш орк;али юкори ф ойда олиш ни таъм инлаш .
Ма.\орат — шахснинг таж риба оркдпи орттирган хусусияти. 
Бирор со^адаги мослашувчан куникма ва и ж одкорли к асосида 
\о си л булган касбий куникмаларнинг юк,ори д араж аси, касбий 
мо^ирлик. Бирор фаолият со^асидаги юк,ори дараж ада эгаллан- 
ган билим, куникма, малакаларни амалиётда ю крри сифат ва 
самарадорлик билан куллаш.
М енежер — корхона, м уассаса, т а ш к и л о т н и зам онавий 
усуллар асосида боищарувчи мутахассис.
Менежмент — корхона, муассаса, таш килотлар фаолияти- 
нинг самарадорлигини ош ириш мак,садида кулланиладиган 
бош ^ариш , яъни ходимлар ва иш чилар м е^ н ати н и ташкил 
к,илиш тамойиллари, усуллари, воситалари, ш акллари.
Модул — педагогик технологияни таш кил килувчи тарки- 
бий булакларни ифодаловчи тушунча. Бу тар к и б и й булаклар, 
яъни модуллар энг кичик булаклардан \а м д а уларни нг турли 
микдордаги тупламларидан иборат булади. Б у н д а эн г кичик 
таркибий булакни энг кичик модул, бошк,аларини эса уз ичига 
кднча шундай модулни олиш ига к,араб, тегиш лича даражадаги 
модуллар дейилади.
Педагогик технологиянинг энг кичик модуллари эн г асосий 
туш унча булиб, улар гуёки педагогик т ех н о л о ги я н и ^осил 
килувчи „риштча“лар вазиф асини баж ариш и б и л ан асосий 
а^амиятга эга.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Бунда ки ч и к модул, модул туплами, бирламчи модул ва 
модул дараж аси деган тушунчалардан фойдаланилади. Улар 
куйидагича таърифланади:
М одул дараж аси — педагогик технологияни тасвирлаш
куламига мувофик, равишда танланган бирламчи модулларнинг 
уз таркибида аслида канча модулларга эга эканлиги курсаткичи.
М одул туплами — педагогик технологияни унинг бирор 
дараж асидан бошлаб тасвирлаш максади асосида битга модул 
сифатида хисобланган бир нечта модуллар йигандиси.
М одуллаштирнш — педагогик технология материалларини 
модулларга ажратиш жараёни.
М ониторинг — корхона, таш килот, муассаса \олати н и \а р
том онлам а ба^олаш ва унинг фаолияти самарадорлигини ош и- 
риш м аксад и д а махсус таш кил к,илинган тизимли кузатув. 
М еъёрий хужжатлар, юкрри ташкилотларнинг буйрук ва кдрор- 
лари иж роси уз муддатида \ам д а кандай сифат ва даражада 
амалга ош ирилаётганлигини кузатув тизими.

Download 2,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   32




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish