Pedagogik muloqotda qadriyatlarga doir to’siqlarning vujudga kelishi va ularni hal etish yo’llari

4. 

Pedagogik muloqotda qadriyatlarga doir to’siqlarning vujudga kelishi va 

ularni hal etish yo’llari 

 

Pedagog  va  o’quvchi  qadriyatlari  to’qnashganda  diniy  maslagi, 

qiziqishlari,  shaxsiy  didi,  yashash  muhiti,  g’oyasi  va  h.k.  hech  qanday 

hamkorlik usuli yordam bermaydi. 

Ko’pchilik  hollarda  bunday  ziddiyatlar  quyidagi  hollarda  ro’y  berishi 

mumkin: 

-

 

 O’g’il bolaning sochi uzun bo’lganda; 

-

 

 qiz bola shim kiyib yurganda; 

-

 

 kiyinish  va  yurish  turish  bilan  bog’liq  bo’lgan  boshqa  hollarda  (qiz 

bola labini bo’yaganda, o’g’il bola mo’ylov qo’yganda va h.k.) 

-

 

 tozalik masalasida; 

-

 

 lug’atga kirmagan so’zlar ishlatilganda; 

-

 

 axloq – odob doirasida. 

 Albatta, ba’zi pedagoglar bunday konfliktlardan qochish uchun, e’tibor 

bermaslikka  harakat  qiladilar.  Biroq,  baribir  chora  ko’rmasa  bo’lmaydi. 

Milliy  qadriyatlar  tarixi,  ularning  yutuq  va  kamchiliklari  haqida  o’qituvchi 

tomonidan  qilinadigan  samimiy  rivoyatlar  bunday  ziddiyatlarning  oldini 

olishi  mumkin  (Masalan,  ovqatni  qo’l  bilan  yeyish,  kishi  oldida  burun 

tozalash, gilam ustida oyoq kiyim bilan yurishning tibbiy zarari haqida). 

O’qituvchi  bunday  ziddiyatlarning  oldini  olishi  uchun  quyidagi 

maslahatlarni yodidan chiqarmasa maqsadga muvofiq bo’lar edi: 

1.

 

U  o’quvchi  axloqini  o’zgartirishga  agar  uni  maxsus  taklif  qilishgan 

bo’lmasa urinmasligi lozim. 

2.

 

U o’quvchi haqidagi ma’lumotlarni sinchiklab o’rganishi kerak. 

3.

 

Maslahat bosimsiz, uzoqqa cho’zilmasligi kerak. 

Mazkur  bobni  xulosalar  ekanmiz,  biz  Tomas  Gordonning  quyidagi 

qoidalarini keltirishni lozim ko’rdik: 

---

 

27 

―Siz  va  men  munosabatda  bo’lar  ekanmiz,  men  bunday  munosabatni 

qadrlayman  va  davom  ettirish  tarafdoriman.  Shu  bilan  birga  bizning  har 

birimiz  o’z  ehtiyojlariga  ega  bo’lgan  va  bu  ehtiyojlarni  qondirishni  haqli 

ravishda  istaydigan  o’ziga  xos  shaxslarmiz‖.  Men,  o’z  navbatida,  sizning 

yurish  –  turishingizni  ma’qul  ko’rishim  mumkin,  agar  siz  o’z 

ehtiyojlaringizni qondirayotganda mening ehtiyojlarimni qondira olsangiz‖. 

---

 

28