1. Касбий-педагогик бурч. Эзгулик ва евузлик, адолат ва адолатсизлик, тугрисузлик ва елгончилик, рах,мдиллик ва шаф^атсизлик, кунгли о^лик ва кунгли ^оралик, ватанпарварлик ва ватанфурушлик, тинчлик ва уруш каби умуминсоний ахло^ий ^адриятлар инсонлар х,аети, турмуш тарзи ва хатти-х,аракатларида узига хос улчов булиб хизмат ^илади. Педагогик фаолиятда х,ам педагог ушбу ^адриятларни улуглай олиши, уларга таянган х,олда фаолиятни ташкил этиши лозим. Шунингдек, х,ар бир педагог касбий-педагогик бурчини тула англай олиши, уни адо этиш йулида амалий хдракатларни ташкил эта билиши зарур. Педагог томонидан жамият, унинг аъзолари, педагогик ва талабалар жамоаси олдида ^андай вазифаларни бажариши зарурлигини, касбий-педагогик бурчни бажаришда ^андай тамойилларга таянишни ани^ белгилаб олиниши х,ам шахс, х,ам мутахассис ва фу^аро сифатида уз мав^еини муста^ил белгилаш имкониятини яратади. Агарда у уз касбий фаолиятини мавжуд ахло^ий тамойилларга мувофик ташкил эта олса, у колда уз-узига булган курмати ортади, уз кучига ишонч пайдо булади. Бу эса педагогни янгидан янги ютукларни кулга киритишга рагбатлантиради. Агарда борди-ю, педагог касбий-педагогик бурчини англаса-да, биро^, уни мавжуд ахлокий талабларга мувофик ташкил эта олмаса, у колда, энг аввало, узига булган курматни йукотади, узини шахс сифатида юкори баколай олмайди.
Педагогик адолат. “Адолат тушунчаси муайян тарихий шарт-шароит ва ижтимоий-иктисодий муносабатлар билан белгиланади. Адолатнинг ахлокий жикати инсонлараро муомалада бир хил муносабатда булишни, бир-бирининг иззат-нафсига тегмасликни, ахлок-одоб коидаларига риоя килишликни билдиради”. Крлаверса, адолат инсоний кадр-киммат билан унинг жамият томонидан тан олинганлиги, мавжуд ахлокий коида ва мажбуриятлар уртасидаги узаро мутаносибликни тавсифлашга хизмат килади. Педагогик адолат узига хос хусусиятларга эга булиб, у педагогнинг педагогик жараенга объектив, какконий ендаша олиши, унинг талабалар кулк-атворини жамоа олдидаги хизматларига мувофик баколаш олишдаги ахлокий тарбияланганлик даражаси (эзгу ишлари, катъияти, жиддийлиги, инсонийлиги)ни ифодалайди.
Педагогик мажбурият (педагогик деонтология).
Педагогик одобнинг муким категорияларидан бири булган - педагогик мажбурият тушунчасида жамият томонидан укитувчи шахсига, у томонидан бир катор педагогик мажбуриятларнинг бажарилишига нисбатан куйиладиган талаб ва ахлокий йул-йурик, курсатмаларни узида жамлайди. Педагог касбий фаолиятни ташкил этишда куйидаги мажбуриятларни бажара олиши зарур: муайян мекнат вазифаларини, асосан, аклий мекнат вазифаларини амалга ошириш; талабалар, уларнинг ота-оналари, камкасблар билан узаро муносабатни тугри ташкил этиш; танлаган касбига, талабалар ва педагогик жамоага камда жамиятга булган шахсий муносабатини чукур англаш. Педагогик мажбуриятлар сирасида, яна шунингдек, касбий фаолиятни ташкил этишга ижодий муносабатда булиш, узига нисбатан талабчанлик, касбий билимларини бойитиб ва педагогик малакасини оширишга интилиш, талабалар ва уларнинг ота-оналари билан узаро курматга асосланган ва талабчан муносабатни урнатиш, мураккаб педагогик
низоларни ижобий хал ^илиш куникмаларини узлаштириш кабиларни хам курсатиш зурур.
Do'stlaringiz bilan baham: |